رژیم غذایی شما و آنچه میخورید تأثیر بسیار زیادی بر سلامت شما دارد؛ به ویژه اگر دچار پانکراتیت (التهاب لوزالمعده یا پانکراس) باشید. در این شرایط، پانکراس که آنزیم‌های گوارشی را تولید میکند دچار التهاب می‌شود و همین امر میتواند موجب درد شکمی، سوء هاضمه و ضعف عمومی گردد. توجه دقیق به رژیم غذایی پانکراتیت میتواند به کاهش درد پانکراس کمک کند و روند بهبود پانکراتیت را سرعت دهد. پیروی از برنامه غذایی مناسب و انتخاب هوشمندانه‌ی مواد غذایی مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات تازه فشار وارده به لوزالمعده را کاهش می‌دهد و فرصت ترمیم و بازسازی را برای آن فراهم میکند. در ادامه لیست غذاهای مفید و مضر برای پانکراتیت برای شما آورده شده است:
در زمان التهاب پانکراس، باید کاری کنیم که این عضو کمتر تحریک شود. یکی از مؤثرترین راه ها، انتخاب یک رژیم سبک، کم چرب، پر پروتئین، ضد التهاب و غنی از مواد مغذی است. در ادامه لیست غذاهای مفید برای پانکراتیت را میبینید:
بهترین انتخاب‌ها شامل:
• مرغ بدون پوست
• ماهی‌های کم‌چرب
• بوقلمون
• سفیده تخم مرغ
• پروتئین سویا
این منابع پروتئینی هضم آسان دارند و فشار اضافی به لوزالمعده وارد نمی کنند.
سبزیجات زیر سرشار از آنتی اکسیدان و فیبر هستند و التهاب پانکراس را کاهش میدهند:
• سیب زمینی شیرین
• هویج
• کدو
• بروکلی پخته
• اسفناج
• کلم برگ
• کاهوی فرانسوی
• مارچوبه
میوه هایی که آنتی اکسیدان بالا و قند پایین تری دارند از جمله موارد زیر:
• توت ها
• انار
• انگور قرمز
• سیب
• تمشک
• آلبالو
غلات کامل زیر به دلیل فیبر بالا و شاخص گلایسمی پایین انتخاب فوق العاده‌ای برای کاهش درد پانکراس هستند. این مواد غذایی خطر سنگ صفرا و افزایش تری‌گلیسیرید که دو عامل مهم التهاب پانکراس هستند را کاهش میدهند:
• جو دوسر
• برنج قهوه ای
• نان سبوسدار
• کینوا
حبوبات منبع پروتئین گیاهی و کربوهیدرات‌های پیچیده‌اند که به کاهش التهاب پانکراس کمک کرده و جزو غذاهای مفید به شمار میروند:
• عدس
• لوبیا
• نخود
• باقالی
• ماش
برای کاهش التهاب پانکراس، لبنیات زیر بهترین انتخاب‌ها هستند:
• شیر بدون چربی
• شیر بادام
• شیر سویا
• ماست کم چرب
مسئول هضم بخش زیادی از چربی دریافتی پانکراس است. بنابراین هرچه چربی بیشتری بخورید، فشار بیشتری به پانکراس وارد می‌شود. برای محافظت از پانکراس و کاهش پانکراتیت، لازم است مصرف زیر را تا حد ممکن محدود کنید:
گوشت قرمز سرشار از چربی اشباع است و هضم آن نیازمند ترشح زیاد آنزیم های پانکراس است. مصرف آن میتواند درد و التهاب را تشدید کند و هرچه کمتر از آن استفاده کنید برای سلامت شما بهتر است.
اعما و احشا حیوانات مثل جگر، دل و قلوه علاوه بر چربی بالا، دارای کلسترول زیادی هستند و فشار قابل توجهی به پانکراس وارد میکنند. از این رو نباید این مواد غذایی را استفاده کنید.
لبنیات پرچرب مثل کره، مارگارین، پنیرهای خامه ای، خامه، شیر پرچرب و ماست چرب برای هضم نیازمند فعالیت شدید پانکراس هستند و در نتیجه سبب تشدید دردهای پانکراس میشوند.
این غذاها چربی بسیار بالایی دارند و از شایع ترین عوامل تحریک پانکراس محسوب میشوند. پس از مصرف انواع غذاهای سرخ شده مثل چیپس، پفک، سیب زمینی سرخ شده و... خودداری کنید.
چاشنی ها و سس های چرب به دلیل چربی فراوان، هضم سنگینی دارند و باید کاملاً در رژیم غذایی شما محدود شوند.
این خوراکی‌ها علاوه بر چربی، حاوی قند ساده اند که باعث افزایش سریع قند خون و تری گلیسیرید می‌شود که نهایتا التهاب پانکراس را تشدید میکنند.
اگر دچار التهاب پانکراس هستید، تغییراتی در سبک زندگی و نحوه غذا خوردن میتواند روند بهبودی و کاهش درد پانکراس را سریع‌تر کند و فشار روی لوزالمعده را کاهش دهد. رعایت نکات زیر برای افراد با پانکراتیت حاد یا مزمن بسیار ضروری است:
۱. وعده‌های کوچک و متعدد مصرف کنید
خوردن وعده‌های کوچک در دفعات بیشتر، هضم غذا را آسان تر کرده و از فعالیت بیش از حد پانکراس جلوگیری میکند. بجای سه وعده غذایی بزرگ، ۵ تا ۶ وعده سبک تر مصرف کنید.
۲. استفاده از روغن MCT
افزودن ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری روغن MCT در روز میتواند به تأمین انرژی و جذب ویتامین های محلول در چربی کمک کند زیرا این نوع چربی‌ها بدون نیاز به آنزیم‌های پانکراس هضم میشوند.
این مسئله مخصوصاً برای پانکراتیت متوسط تا شدید اهمیت بیشتری پیدا میکند.
۳. مصرف مولتی ویتامین-مینرال
پانکراتیت میتواند باعث کاهش جذب برخی از ویتامین ها و بخصوص ویتامین‌های محلول در چربی شود. مصرف یک مولتی ویتامین میتواند کمبود ویتامین هایی مثل A,D,E,K, B۱۲، زینک یا فولیک اسید را جبران کند.
۴. چربی دریافتی را محدود کنید
برای کاهش فشار روی پانکراس چربی دریافتی را بسیار محدود کنید. شما باید روزانه حدود ۳۰ تا ۵۰ گرم از انواع چربی ها استفاده کنید که این میزان هم باید در طول روز تقسیم شود تا از دریافت ناگهانی چربی جلوگیری شود.
۵. از نوشیدنی های الکلی دوری کنید
مشروبات الکلی یکی از اصلی‌ترین عوامل التهاب و تخریب پانکراس هستند و در افراد مبتلا به پانکراتیت می‌توانند خطر عود را افزایش دهند.
۶. سیگار نکشید
سیگار باعث پیشرفت پانکراتیت و افزایش التهاب می‌شود. اگر سیگار می‌کشید، باید کم کم شروع به ترک سیگار کنید.
۷. آب کافی بنوشید
هیدراته بودن، عملکرد دستگاه گوارش و پانکراس را بهبود می‌بخشد.
روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.
۸. با مشاور و متخصص تغذیه همکاری کنید
پانکراتیت میتواند باعث سوء تغذیه، کاهش وزن ناخواسته و کاهش جذب مواد مغذی شود.
یک متخصص تغذیه میتواند برنامه غذایی شخصی سازی شده با میزان چربی کنترل شده و ویتامین‌های کافی برای شما تنظیم کند تا از بروز مشکلات بعدی پیشگیری شود.
محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
لیست کامل غذاهای مفید و مضر برای پانکراتیت
باید ها و نباید های رژیم غذایی مناسب در التهاب پانکراس
.webp)
