با وجود اینکه روزه داری در ماه رمضان یک فریضه الهی است و خواص بسیار زیادی چه از نظر جسمی و چه از نظر روحی و معنوی به همراه دارد، اما در صورتی که این فریضه باعث آسیب به سلامت جسمی شما شود نه‌تنها بر شما واجب نیست، بلکه با روزه گرفتن یک عمل حرام را انجام داده اید. تشخیص اینکه آیا روزه داری به سلامت شما آسیب میرساند یا خیر یا باید توسط پزشک معتمد و معتقد انجام شود و یا خود شما به این یقین برسید که روزه داری برای شما مشکلی ایجاد میکند یا خیر. در هر حال اگر روزه داری باعث آسیب به سلامت شما شود نباید به هیچ وجه روزه بگیرید و مرتکب عمل حرام نشوید.
افرادی که در ماه رمضان نباید روزه بگیرند یا قبل از روزه داری باید حتما با پزشک خود مشورت کنند شامل افراد زیر میگردد:
بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱، دیابت بارداری و افرادی که دیابت کنترل نشده دارند و باید در طول روز حتما دارو استفاده کنند نباید روزه بگیرند. بیمارانی که به وسیله قرص قند خود را کنترل میکنند در صورت مشاهده علائم افت قند خون باید فوراً روزه خود را افطار کنند. اما در مورد بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که قند آنها به وسیله رژیم غذایی دیابتی کنترل شده است روزه داری مفید هم خواهد بود.
به طور کلی اگر جزو یکی از دسته های زیر هستید نباید روزه بگیرید یا پیش از روزه داری حتما با پزشک مشورت کنید:
- قند خون قبل از سحری شما بالای ۳۵۰ است.
- باید برای کنترل قند خون در طول روز انسولین تزریق کنید.
- از قرص های کاهنده قند خون در طی روز استفاده میکنید.
- عوارض چشمی، کلیوی یا عصبی دیابت در شما بروز کرده است.
- اگر سحری نخورده اید.
توجه داشته باشید که بیماران دیابتی که جزو دسته های ممنوعه نیستند و میتوانند روزه بگیرند باید رژیم غذایی خود را حتما با مشاور تغذیه هماهنگ کنند تا مشکلی برای ایشان به وجود نیاید.
افراد مبتلا به پرفشاری خون خفیف تا متوسط میتوانند روزه بگیرند و از این نظر مشکلی ندارند. حتی روزه داری میتواند به این بیماران به کنترل فشار خون آنها کمک هم بکند. البته قبل از روزه داری باید با پزشک خود درباره نوع دارهای مصرفی و مقدار آن مشورت کنند. به طور مثال داروهای مدر (ادرار آور) ممکن است نیاز به تغییر داشته باشند تا از کم آبی بدن جلوگیری شود و یا اینکه نوع داروهای مصرفی نیاز به تغییر داشته باشد.
اما در مورد افراد مبتلا به پرفشاری خون شدید که فشار خون آنها به طور ناگهانی بالا میرود یا فشار خون کنترل نشده دارند نباید روزه بگیرند و ممکن است روزه داری موجب بروز خطراتی برای سلامتی فرد شود.
افراد مبتلا به پرفشاری خون که روزه داری در آنها مجاز است باید از مصرف نمک زیاد، غذاهای چرب و یا استعمال دخانیات خودداری کنند تا برای آنها مشکلی ایجاد نشود.
روزه داری همراه با داشتن رژیم غذایی مناسب همواره با کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن مثل کاهش وزن، کاهش چربی خون، کنترل قند و... سبب پیشگیری از بروز بیماری های قلبی عروقی میشود. اما در مورد افرادی که در حال حاضر مبتلا به بیماری های قلبی عروقی هستند قضیه متفاوت است و قبل از روزه داری حتما باید با پزشک خود مشورت کنند.
به طور کلی افراد مبتلا به بیماران قلبی عروقی که یکی از شرایط زیر را دارند نباید روزه بگیرند یا حتما تحت نظر پزشک خود باشند.
- بیمارانی که دچار گرفتگی رگ های قلب هستند و باید در طول روز حتما دارو مصرف کنند.
- بیماران قلبی که سابقه جراحی دارند تنها با اجازه پزشک خود میتوانند روزه بگیرند.
- بیماران قلبی که دارو مصرف میکنند احتمال تداخل غذا و دارو در آنها وجود دارد باید قبل از روزه داری با پزشک خود مشورت کنند.
کلیه ها نقش اساس در تصفیه خون و دفع مواد زاید بدن دارند. در صورت عدم نوشیدن مایعات کافی کلیه ها نمیتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند. در ماه رمضان و بخصوص در تابستان و هوای گرم فرصت کافی برای تامین مایعات بدن وجود ندارد. از این رو بیماران کلیوی باید حتما با نظر پزشک خود روزه بگیرند.
بیماران کلیوی که کلیه های سنگ ساز دارند و بیش از ۲ سنگ ادراری در طی ۶ ماه اخیر داشته اند توصیه به روزه داری نمیکنیم و یا اگر تمایل به روزه گرفتن دارند باید حتما با پزشک معالج خود مشورت کنند. بیماران دیالیزی هم که نباید روزه بگیرند و روزه داری میتواند باعث آسیب به سلامت آنها شود.
در مورد سایر بیماران کلیوی هم همانطور که گفتیم حتما با پزشک خود باید مشورت کنند و برنامه غذایی خود را تحت نظر مشاور و متخصص تغذیه دریافت کنند.
گروه دیگری از افراد که باید با احتیاط روزه بگیرند مادران باردار و شیرده هستند. از آنجایی که نیاز بدن در طی این دوران افزایش پیدا میکند این افراد حتما باید قبل از روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنند و تنها با اجازه پزشک روزه بگیرند. در مورد مادران بارداری که جنین رشد خوبی داشته باشد، وزن و فشار خون مادر طبیعی باشد، انرژی و مواد غذایی کافی به مادر باردار برسد و در نهایت بیماری خاصی وجود نداشته باشد با نظر موافق پزشک معالج خود میتوانند روزه بگیرند. در غیر اینصورت نباید روزه داری کنند.
در مادران شیرده هم که در ۶ ماهه اول شیردهی هستند بخاطر اینکه روزه داری باعث کاهش تولید شیر میگرد نباید روزه بگیرند. در ۶ ماه دوم شیردهی به شرطی که مادر شیرده برنامه غذایی صحیحی داشته باشد و رشد کودک هم دچار مشکل نشود میتواند روزه بگیرد. در غیر اینصورت به مادران شیرده هم توصیه به روزه داری نمیکنیم.
سالمندانی که دچار ضعف بدنی هستند روزه داری میتواند باعث آسیب به سلامت آنها شود و روزه داری بر آنها واجب نیست. سالمندانی هم که روزه میگیرند باید مراقب میزان آب، افت قند، ضعف و بیحالی خود باشند. اگر روزه داری باعث سرگیجه و بیحالی سالمندان شود میتواند خطر آفرین باشد و باید با احتیاط روزه بگیرند و هرجا که نیاز بود فوراً افطار کنند.
با این حال اگر توان جسمی به سالمند اجازه روزه داری بدهد باید حتما از میوه های رنده شده، سبزیجات پخته، لبنیات، سوپ ها، آش ها، چای کمرنگ و... در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
در بیمارانی که زخم های گوارشی گسترده دارند روزه داری و خالی ماندن معده به مدت طولانی میتواند منجر به وخیم تر شدن بیماری شود. از این رو به این بیماران توصیه به روزه داری نمیکنیم. البته در زخم های گوارشی خفیف روزه داری مشکلی ایجاد نخواهد کرد و با رعایت یک برنامه غذایی مناسب میتوانند از فضیلت ماه رمضان بهره مند شوند. با این حال عزیزانی که زخم های گوارشی دارند باید قبل از روزه داری با پزشک معالج خود مشورت کنند تا از توانایی خود برای روزه گرفتن اطمینان حاصل نمایند.
در بیماری هایی مثل زولینگر، الیسون و سایر بیماری هایی که ترشح اسید معده بیشتر از حالت عادی است هم نباید معده بیماران خالی باشد و به این عزیزان توصیه به روزه داری نمیکنیم.
برخی از بیماری های عصبی هم هستند که روزه داری در آنها باعث تشدید بیماری میگردد و از این رو نباید روزه بگیرند. این افراد تنها با اجازه پزشک معالج خود میتوانند روزه داری کنند. در بیماری صرع روزه داری میتواند باعث افزایش حملات صرعی شود و روزه داری برای این بیماران توصیه نمیشود. در بیماری های MS، میگرن و سایر بیماری های عصبی هم بهتر است که از روزه داری خودداری شود. در بیمارانی که سابقه سکته مغزی دارند هم باید قبل از روزه گرفتن با پزشک مشورت شود.
در بیماری سیروز کبدی که دچار آسیت شده اند و بیماری با تجمع مایعات در شکم همراه است، کنترل آب و الکترولیت ها به درستی صورت نمیگیرد و روزه داری میتواند باعث ایجاد مشکل برای این عزیزان شود. از این رو حتما باید قبل از روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنند. در افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا هم باید حتما نظر پزشک خود را در مورد روزه داری بپرسند. زیرا کاهش وزن شدید در این افراد میتواند باعث افزایش سنگ های صفراوی شود و به سلامت آنها آسیب وارد کند. البته افرادی که به طور کامل کیسه صفرا را طی جراحی از بدن خارج کرده اند روزه داری مانعی ندارد.
در برخی بیماری های دیگر مثل آسم شدید، سرطان ها، سکته های قلبی، بالا بودن اوره خون بالا، اختلالات آب و الکترولیت و اسهال هم ممکن است روزه داری سبب بروز مشکل و تشدید بیماری شود. از این رو این عزیزان هم حتما باید قبل از روزه داری وضعیت بالینی آنها بررسی شود و تنها با نظر مثبت پزشک مجاز به روزه داری هستند.
راهنمای تغذیه مناسب در ماه مبارک رمضان
افرادی که روزه داری برای آنها حرام است
.webp)
.svg){kind=icon}
.svg){kind=icon}
