رعایت رژیم غذایی در ماه دوم بعد از عمل اسلیو، نقشی حیاتی در ترمیم معده و جلوگیری از عوارض گوارشی دارد. در ماه اول معمولاً رژیم مایعات و پوره‌ها را تجربه میکنید، اما از ابتدای ماه دوم بعد از عمل اسلیو، مرحله جدیدی از تغذیه آغاز میشود؛ مرحله‌ای که بدن به تدریج به غذاهای جامد نرم عادت می‌کند و نیاز به برنامه غذایی متفاوتی دارد.
در این دوره، رژیم غذایی باید به گونه‌ای طراحی شود که ضمن تأمین نیازهای بدن بخصوص پروتئین، فشار مضاعفی به معده وارد نکند. رعایت اصول تغذیه در این مرحله نه تنها روند کاهش وزن را پیش میبرد، بلکه از عوارضی مانند تهوع، استفراغ، ریزش مو و کمبود ریزمغذی‌ها نیز پیشگیری می‌کند.
رژیم ماه دوم بعد از عمل اسلیو، مرحله‌ای مهم در مسیر کاهش وزن پایدار و بهبود سلامت متابولیک است. هدف اصلی این رژیم، ایجاد تعادل بین ترمیم معده، تأمین نیازهای تغذیه‌ای بدن و تثبیت عادات غذایی سالم است. اهداف رژیم ماه دوم شامل چند بخش بسیار مهم است:
• مصرف پروتئین کافی:
پروتئین نقش اساسی در بازسازی بافت‌ها، ترمیم زخم های معده و حفظ توده عضلانی دارد. در این دوره، حجم معده کوچک است، بنابراین وعده های غذایی باید شامل پروتئین با کیفیت بالا مانند سفیده تخم مرغ، ماهی، مرغ بدون چربی و لبنیات کم چرب باشند.
• آماده کردن معده برای غذاهای جامد:
معده تازه جراحی شده باید به تدریج با نوع جدید غذاها سازگار شود تا بتواند غذای جامد را تحمل کند. این کار باعث کاهش خطر استفراغ، سوء هاضمه، درد و اتساع معده میشود و مسیر را برای بازگشت به رژیم غذایی معمولی در ماه های بعد هموار می‌کند.
• تأمین مایعات و الکترولیت‌های کافی:
بسیاری از بیماران به دلیل کاهش حجم وعده‌ها، دچار کم آبی و اختلالات الکترولیتی می‌شوند. در رژیم ماه دوم بعد اسلیو باید مایعات کافی و متنوع، شامل آب، سوپ های رقیق و عصاره‌های طبیعی استفاده شود تا این مشکلات ایجاد نشوند.
• جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای:
کمبود آهن، ویتامین B۱۲، ویتامین D، زینک و فولات در بیماران بعد از اسلیو شایع است. یکی از اهدف رژیم غذایی ماه دوم اسلیو، تأمین ریزمغذی‌های ضروری از طریق غذاهای غنی و در صورت نیاز مکمل‌ها است تا سلامت عمومی و انرژی بدن حفظ شود و عوارض نظیر ریزش مو ایجاد نشود.
• تثبیت عادات غذایی سالم:
ماه دوم بعد اسلیو، زمان آموزش بیمار برای مصرف آهسته غذا، جویدن کامل، رعایت فواصل بین وعده‌ها و تشخیص سیری واقعی است. این مهارت‌ها باعث جلوگیری از پرخوری و افزایش طولانی مدت موفقیت عمل و جلوگیری از بازگشت وزن پس از اسلیو می‌شوند.
برای ترمیم سالم معده، کاهش وزن پایدار و پیشگیری از عوارض گوارشی باید در برنامه غذایی ماه دوم اسلیو از اصول زیر پیروی کنید.
پروتئین برای ترمیم بافت‌ها، حفظ توده عضلانی، جلوگیری از ریزش مو و کاهش افت انرژی ضروری است. هر وعده باید حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم پروتئین باکیفیت داشته باشد تا نیاز بدن تامین شود. از جمله منابع پروتئینی باکیفیت که در ماه دوم پس از اسلیو میتوانید استفاده کنید شامل:
• تخم مرغ
• گوشت مرغ
• گوشت ماهی
• گوشت قرمز لخم و بدون چربی
• لبنیات کم چرب
• مکمل پروتئین
یکی از مهمترین مشکلات پس از جراحی اسلیو، کم آبی بدن است. از این رو بسته به شرایط باید روزانه حدود ۱.۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید. نوشیدن مایعات باید بین وعده‌های غذایی انجام شود تا از فشار مضاعف بر معده جلوگیری شود. موارد زیر میتوانند به تامین آب و الکترولیت ها کمک کنند.
• آب
• سوپ رقیق
• آب سبزیجات
• عصاره های طبیعی
• آبمیوه رقیق شده
گرچه معده نسبت به یک ماه قبل تحمل بیشتری دارد، اما هنوز به طور کامل آمادگی دریافت غذاهای جامد با بافت سخت را ندارد. از این رو پرهیز از غذاهای سفت، چسبنده یا سرخ شده در ماه دوم پس از اسلیو ضروری است. غذاهایی که در این ماه استفاده میکنید باید به راحتی جویده و هضم شوند و باعث فشار روی معده نشوند، مثل موارد زیر:
• سبزیجات پخته شده
• گوشت های کاملا پخته
• میوه های نرم
• پوره سبزیجات
• عدس کاملا پخته شده
• پنیر
برای جلوگیری از اتساع معده و کاهش خطر تهوع و استفراغ باید وعده های غذایی به حجم های کوچک تقسیم شوند. در واقع بجای سه وعده بزرگ، باید ۵ تا ۸ وعده کوچک تر مصرف کنید تا مشکلی ایجاد نشود. حجم هر وعده غذایی در ماه دوم باید یک چهارم تا حداکثر نصف لیوان باشد.
حداقل ۳۰ دقیقه بین خوردن غذا و نوشیدن مایعات فاصله بگذارید. نوشیدن مایعات همزمان با غذا میتواند باعث پر شدن سریع معده و رفلاکس شود. مایعات را در میان وعده ها استفاده کنید.
با توجه به اینکه شما در ماه دوم هنوز نمیتوانید به اندازه کافی غذا بخورید، ممکن است نیاز به مکمل‌های ویتامین B۱۲، ویتامین D، آهن، کلسیم و فولیک اسید داشته باشید. نیاز به سایر مکمل ها نیز توسط پزشک یا مشاور تغذیه باید ارزیابی شود. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی، مانند سبزیجات پخته، میوه‌های نرم و لبنیات ک چرب میتواند به تامین بخشی از نیازهای بدن کمک کند.
رعایت دقیق انتخاب غذاها، نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض گوارشی، حفظ کاهش وزن و ترمیم سالم معده دارد. از این رو باید از مصرف برخی مواد غذایی در ماه دوم بعد اسلیو خودداری کنید. از جمله موارد زیر:
غذاهای پروتئینی پرچرب:
مثل گوشت سرخ شده، سوسیس، کالباس، همبرگر، کتف و بال مرغ و...
غذاهای پرچرب:
مثل سرخ کردنی ها، فست فود، چیپس، پیراشکی، شیرینی، شیرینی خامه ای، خامه و...
سبزیجات و میوه های سفت:
مثل هویج خام، گل کلم خام، کرفس خام، انار، میوه با پوست، آجیل و دانه ها
نوشیدنی های گازدار و کافئینه:
مثل نوشابه، دلستر، آب گاز دار، قهوه، چای غلیظ، نوشیدنی انرژی زا، نسکافه و...
ادویه های تند:
مثل فلفل، کاری و سایر ادویه های محرک
غذاهای نشاسته ای به مقدار زیاد:
مثل نان، برنج، سیب زمینی، جوپرک و...
در ماه دوم بعد از عمل اسلیو، معده هنوز در حال ترمیم است و ظرفیت بسیار محدودی دارد. در نتیجه، انتخاب نامناسب نوع یا حجم غذا میتواند باعث تهوع، احساس سنگینی، ریفلاکس یا حتی استفراغ شود. رعایت اصول تغذیه‌ای و رفتاری زیر، برای حفظ سلامت معده و پیشگیری از این عوارض ضروری است:
غذا باید حداقل ۲۰ تا ۳۰ بار جویده شود تا به شکل پوره نرم درآید و هر وعده غذا باید حداقل ۲۰ دقیقه طول بکشد. بلعیدن تکه‌های درشت غذا باعث فشار بر بخیه های معده و تهوع میشود.
توصیه میشود مایعات را حداقل ۳۰ دقیقه قبل یا بعد از وعده غذایی بنوشید. نوشیدن آب یا سایر مایعات همراه با غذا باعث افزایش فشار روی معده معده و ریفلاکس میشود.
معده پس از اسلیو فقط قادر به تحمل حجم بسیار کمی است. خوردن حتی چند قاشق اضافی میتواند باعث احساس فشار، تهوع یا استفراغ شود. نشانه های سیری را بشناسید و قبل از احساس پری، خوردن را متوقف کنید.
پس از خوردن غذا، حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در حالت نشسته یا ایستاده بمانید تا از ریفلاکس معده جلوگیری شود. نشستن پس از مصرف غذا به حرکت طبیعی غذا به سمت روده‌ها کمک می‌کند.
غذاهای بسیار داغ یا بسیار سرد میتوانند معده را تحریک کنند. در نتیجه بهترین گزینه برای شما غذاهای ولرم و ملایم است که موجب تحریک معده نشود.
در ماه دوم پس از عمل اسلیو معده، بسیاری از افراد نمی‌توانند از طریق رژیم غذایی روزانه تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن را تأمین کنند. در این مرحله، مصرف مکمل‌های تغذیه‌ای و ویتامین‌ها نقش حیاتی در پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای و کمک به ترمیم بدن دارد.
بعد از جراحی اسلیو، دریافت ناکافی ویتامین‌ها امری شایع است. مصرف روزانه یک مولتی ویتامین مخصوص بیماران پس از جراحی چاقی که حاوی تمام ویتامین‌های محلول در چربی و آب باشد توصیه میشود. بهتر است که این مولتی ویتامین به صورت مایع یا پودر باشد تا تحمل بهتری داشته باشد.
به‌دلیل کاهش ترشح فاکتور داخلی معده پس از عمل، جذب ویتامین B۱۲ کاهش می‌یابد. کمبود آن باعث خستگی، کم‌خونی مگالوبلاستیک و اختلالات عصبی میشود. در نتیجه این ویتامین هم باید پس از جراحی اسلیو استفاده شود.
در ماه دوم، کمبود آهن به‌ویژه در خانم‌ها شایع است و میتواند باعث کم‌خونی، ریزش مو و ضعف عمومی شود. در نتیجه آهن هم یکی از مکمل هاییست که باید پس از جراحی اسلیو استفاده شود. آهن باید با فاصله دو ساعت از مکمل کلسیم یا لبنیات مصرف شود تا جذب آن کاهش نیابد.
به‌دلیل محدودیت مصرف لبنیات در رژیم ماه دوم اسلیو، دریافت کلسیم کافی دشوار است. کمبود آن موجب کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان زودرس میشود. مکمل کلسیم سیترات بخاطر عوارض گوارشی کمتر، بهتر است. مکمل کلسیم را همراه با ویتامین دی باید استفاده کنید.
در ماه دوم، بسیاری از بیماران از ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها شکایت دارند. این مشکل معمولاً ناشی از کمبود پروتئین، روی و بیوتین است. با اشاره به این موضوع که باید پروتئین کافی دریافت کنید، استفاده از مکمل های روی و بیوتین هم میتواند به رفع این عوارض کمک کنند.
کمبود فولات نیز پس از عمل اسلیو شایع است و میتواند به کم خونی و خستگی مزمن منجر شود. این مسئله بخصوص در خانم ها بیشتر دیده میشود که بهتر است از مکمل فولیک اسید استفاده کنید.
مصرف خودسرانه مکمل‌ها ممکن است باعث افزایش بیش از حد برخی مواد مانند آهن یا ویتامین D شود. بنابراین، باید هر ۲ تا ۳ ماه یک بار آزمایش خون کامل شامل CBC، آهن، فریتین، B۱۲، فولات، ویتامین D و کلسیم انجام شود تا دوز مکمل‌ها به‌صورت تخصصی تنظیم گردد. استفاده صحیح از مکمل‌ها باید زیر نظر مشاور و متخصص تغذیه یا پزشک شما باشد تا تداوم کاهش وزن بدون عارضه حاصل شود.
محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
برنامه غذایی بعد از جراحی اسلیو معده
جلوگیری از بازگشت وزن پس از اسلیو
نکات مهم تغذیه بعد از جراحی اسلیو در ماه دوم
.webp)
