غذاهای مضر برای آرتروز

محمدحسن میعادفر، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۰۱ مرداد ۱۴۰۳

آرتروز یکی از بیماری های نسبتا شایع است که حتما با آن در خانواده یا اطرافیانتان مواجه شده اید. بیش از ۱۰۰ نوع آرتروز وجود دارد که شایعترین آنها استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس هستند. همه انواع آرتروز ها باعث التهاب در قسمتی از بدن شده و دردهای خفیف تا شدید ایجاد میکنند.
برخی از مواد غذایی خطر بروز آرتروز را بیشتر میکنند یا باعث شدیدتر شدن علائم آن میشوند. از این رو اگر به آرتروز مبتلا هستید یا میخواهید از ابتلا به آن مصون بمانید باید از غذاهای مضر برای آرتروز دوری کنید. عدم استفاده از مواد غذایی مضر برای آرتروز نه‌تنها باعث بهبود علائم آرتروز میگردد بلکه در افزایش سلامت عمومی بدن شما هم تاثیر بسزایی دارد. در ادامه لیست غذاهای مضر برای آرتروز برای شما بیان شده که باید در رژیم غذایی خودتان از آنها استفاده نکنید یا مقدار آنها را به حداقل برسانید.

تقریبا همه شما مزایای کاهش مصرف قند و شکر را میدانید. اما این کاهش مصرف قند و شکر در رژیم غذایی آرتروز اهمیت دوچندان دارد. وقتی صحبت از قند و شکر میکنیم صرفا منظور ما این دو ماده نیست، بلکه هر غذایی که حاوی قند و شکر باشد هم باید محدود شود. آبنبات، بستنی، نوشابه، آبمیوه، دلستر، شربت، سس کچاپ، سس باربکیو، ژله و... همه دارای مقادیری شکر هستند که جزو غذاهای مضر برای آرتروز میباشند. مصرف این ترکیبات باعث بدتر شدن علائم آرتروز میگردند و نباید آنها را استفاده کنید.

برخی مطالعات ارتباط بین مصرف گوشت قرمز و گوشت های فراوری شده را با التهاب در بدن و به دنبال آن تشدید علائم آرتروز تایید میکنند. به عنوان مثال افرادی که دریافت گوشت قرمز یا گوشت های فراوری شده در آنها زیاد است سطح اینترلوکین-۶ یا همان IL-۶، پروتئین واکنش دهنده C یا CRP و هموسیستئین در آنها بالاتر است. این موارد از جمله فاکتورهای التهابی مهم هستند که بالا بودن آنها باعث افزایش التهاب در بدن خواهد شد.
در مطالعات دیگری هم که روی افراد مبتلا به آرتروز صورت گرفته مشاهده شد مصرف زیاد گوشت قرمز با بدتر شدن علائم همراه بود و در مقابل استفاده از یک رژیم برپایه غذاهای گیاهی علائم آرتروز را بهبود میبخشد. البته هنوز ارتباطی بین مصرف گوشت پرندگان و ماهی ها با آرتروز کشف نشده و در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.

در هر حال اگر میخواهید علائم آرتروز را بهبود بخشید باید میزان مصرف گوشت قرمز و انواع گوشت های فراروی شده مثل سوسیس، کالباس، همبرگر، گوشت دودی شده، بیکن و... را کاهش دهید یا به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنید.

گلوتن به گروهی از پروتئین های موجود در گندم، جو یا چاودار گفته میشود. مصرف این دسته از پروتئین ها در برخی از افراد سبب واکنش های ایمنی و به دنبال آن عوارض مختلف میشود. برخی از مطالعات نشان میدهند که مصرف گلوتن با افزایش التهاب همراه است و استفاده از یک رژیم غذایی بدون گلوتن میتواند باعث کاهش علائم آرتروز در افراد مبتلا به این بیماری شود.
از طرفی افراد مبتلا به سلیاک بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند و این مسئله میتواند بخاطر حساسیت شدیدتر این افراد نسبت به گلوتن باشد. با این وجود نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه هست و باید تحقیقات جامع تری صورت گیرد. اما شما میتوانید از یک رژیم بدون گلوتن برای کاهش علائم آرتروز استفاده کنید و اگر سبب بهبود دردهای مفصلی شد آن را ادامه دهید.

غذاهای سوپرفراوری شده مثل فست فود ها، غلات صبحانه، کیک و... سرشار از غلات تصیفه شده، شکر، فروکتوز، مواد نگهدارنده و سایر ترکیبات التهاب زا هستند. مطالعات نشان میدهند که استفاده از این غذاها نه‌تنها التهاب در بدن را زیاد میکنند بلکه با افزایش اضافه وزن و چاقی که یکی از عوامل خطر آرتروز است احتمال بروز این بیماری را افزایش داده و علائم آن را تشدید میکنند.
مصرف زیاد غذاهای سوپرفراوری شده با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، دیابت، سندرم متابولیک و... همراه است و به طور کلی باعث به خطر افتادن سلامت عمومی شما میشود. پس باید این غذاها را محدود کنید تا علاوه بر کاهش علائم بیماری آرتروز، به سلامت کلی بدن هم کمک کرده باشید.

رژیم غذایی سرشار از اسید چرب امگا ۶ که میزان اسید چرب امگا ۳ در آن کم باشد باعث بدتر شدن علائم آرتروز مثل درد زانو و سایر مفاصل خواهد شد. هر دو نوع این اسید های چرب برای بدن ضروری هستند و اگر نباشند بدن شما دچار مشکل خواهد شد. اما اگر تعادل دریافت امگا ۶ و امگا ۳ به هم بخورد باعث افزایش التهاب در بدن خواهد شد.
امگا ۳ معمولا در ماهی های چرب، دانه های روغنی و مغزیجات یافت میشود. در حالیکه امگا ۶ به مقدار زیاد در مارگارین (کره گیاهی)، روغن های گیاهی جامد و روغن های مایع ذرت یا آفتابگردان وجود دارد. تعادل در دریافت این دو نوع اسید چرب باعث میشود که التهاب در بدن شما کاهش پیدا کرده و علائم آرتروز بهبود پیدا کنند.
برای برقراری تعادل بین دریافت امگا ۳ و امگا ۶ در رژیم غذایی روزانه، روغن زیتون یا کانولا را برای پخت و پز استفاده کنید و در هفته حداقل ۲ بار ماهی های چرب مثل سالمون مصرف کنید.

کاهش مصرف نمک برای افراد مبتلا به آرتروز بسیار مفید است. غذاهایی که نمک زیادی دارند مثل پیتزا، پنیر معمولی، غذاهای کنسروی، غذاهای بسته بندی شده، چیپس، پفک و... باعث تشدید علائم آرتروز خواهند شد. در واقع افرادی که نمک بیشتری مصرف میکنند بیماری آرتروز در آنها بسیار شدیدتر از افرادیست که نمک کمتری استفاده میکنند.
سدیم موجود در نمک خوراکی باعث تحریک سیستم ایمنی شده و باعث میشود که گلبول های ایمنی بدن التهاب را افزایش دهند. از این رو باید میزان نمک خوراکی را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. از طرفی نمک زیاد میتواند سبب افزایش فشار خون و آسیب به عروق گردد و به طور کلی توصیه میکنیم بجای نمک از سایر طعم دهنده ها مثل ادویه جات، سرکه، آبلیمو، سبزیجات معطر و... استفاده کنید.

نوشیدنی های حاوی الکل از جمله مواد غذایی مضر برای آرتروز هستند که نباید مورد استفاده قرار گیرند. مطالعات نشان میدهند که نوشیدنی های الکلی باعث افزایش سطح اسید اوریک در بدن شده و به دنبال آن ابتلا به نقرس افزایش میابد. علاوه بر این خطر استئوآرتریت را افزایش داده و میتواند به ساختار نخاعی هم آسیب برساند. پس اگر به دنبال این هستید که علائم آرتروز را بهبود بخشید باید از مصرف نوشیدنی های الکلی حتی به مقدار کم خودداری کنید.

قهوه یکی از ترکیبات غذایی پر مصرف بوده که بحث روی آن در بیماران مبتلا به آرتروز زیاد است. قهوه از طرفی بخاطر داشتن محتوای آنتی اکسیدان بالا میتواند به کاهش التهاب کمک کند و از طرفی بخاطر کافئین زیادی که دارد میتواند برای بیماران مبتلا به آرتروز مشکل ساز گردد. از این رو اگر میخواهید از قهوه در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید بیشتر از ۱ الی ۲ فنجان در روز نباشد، بلافاصله بعد از بیدار شدن آن را مصرف نکنید و از اضافه کردن شکر، خامه یا شیرین کننده های دیگر به آن خودداری کنید.

شیر از ترکیباتی نیست که برای همه افراد مبتلا به آرتروز مشکل ایجاد کند. اما برخی از افراد مبتلا به آرتروز با مصرف آن احساس میکنند که التهاب و دردهای ناشی از آرتروز در آنها بیشتر میشود. از آنجایی که شیر منبع بسیار خوبی از کلسیم و ویتامین D است بهتر است که آن را از رژیم غذایی خودتان حذف نکنید. اما اگر احساس میکنید با مصرف آن دردهای مفصلی شما بیشتر میشود میتوانید از جایگزین های آن در برنامه غذایی روزانه خود استفاده نمایید. مراقب باشید که شیر مصرفی شما پرچرب نباشد تا باعث افزایش وزن شما نگردد. از شیرهای بدون چربی یا کم چرب استفاده کنید.

نوشیدنی های قند دار یکی از بدترین مواد غذایی برای افرادیست که به آرتروز مبتلا هستند. نوشیدنی هایی که حاوی قند هستند مثل نوشابه، دلستر، شربت فروکتوز، آبمیوه ها و... به شدت خطر ابتلا به آرتروز را افزایش میدهند و میتوانند باعث شدیدتر شدن درد های مفصلی گردند. این ترکیبات باعث بالا رفتن اسید اوریک در خون شده و از جمله عوامل خطر در بیماری نقرس به شمار میروند. از این رو باید از مصرف این نوشیدنی ها جدا خودداری کنید. بجای نوشیدنی های قندی ناسالم میتوانید از سایر نوشیدنی های سالم تر مثل شیر یا دوغ کم نمک استفاده نمایید.