بخاطر سبک زندگی شهر نشینی، رژیم غذایی نامناسب و نداشتن فعالیت بدنی کافی شیوع بیماری های قلبی در جهان روز به روز در حال افزایش است. در گذشته افراد بیشتر افراد سالمند در معرض بیماری های قلبی قرار داشتند اما امروزه میبینیم که سن ابتلا به این بیماری ها کاهش پیدا کرده و حتی جوانان کمتر از ۳۰ سال را هم درگیر خود میکند.
بیماری های قلبی معمولا با تنگی نفس حین فعالیت یا عدم تحمل فعالیت شروع میشود و سایر علائم مثل خستگی، کوتاهی تنفس و اِدِم (تورم اندام های بدن) خود را نشان میدهد که نهایتا اگر به آن رسیدگی نشود سبب از کار افتادگی قلب و مرگ میشود.
نارسایی قلبی (که در اینجا به آن بیماری قلبی میگوییم) به علت های مختلفی میتواند پدیدار شود، فشار خون بالا، ژنتیک، کم تحرکی، استعمال دخانیات، نوشیدن الکل، چاقی و اضافه وزن، اختلالات متابولیک، بیماری مزمن کلیه، دیابت و... از جمله عوامل خطریست که بروز بیماری های قلبی را افزایش میدهند.
با توجه به اینکه رژیم غذایی و سبک زندگی نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری های قلبی دارند در ادامه این مطلب به این دو مقوله مهم میپردازیم.
افرادی که مستعد بیماری های قلبی هستند باید نسبت به رژیم غذایی خود بسیار مراقب باشند. رژیم غذایی بیماران قلبی کیفیت زندگی را افزایش میدهد، عادات غذایی صحیح را جایگزین عادت های بد غذایی میکند، احتمال بروز بیماری قلبی و بستری در بیمارستان را کاهش میدهد و نهایتا زمان بستری در بیمارستان را کمتر میکند.
بعلاوه اینکه رژیم غذایی بیماران قلبی باعث کاهش خستگی در بیمار شده، عملکرد بدنی را افزایش میدهد، اضطراب را کم میکند و به طور کلی شرایط بدن را پایدارتر نگه میدارد.
در رژیم غذایی بیماران قلبی در صورتی که بیماری زمینه ای مثل دیابت، بیماری مزمن کلیه و... وجود داشته باشد باید ابتدا نسبت به تغییر رژیم غذایی متناسب با بیماری زمینه ای اقدام کرد و سپس مواردی که در رژیم بیماری قلبی باید رعایت شود را به رژیم پایه اضافه نمود.
در رژیم غذایی بیماران قلبی پنج اصل بسیار مهم وجود دارد که باید رعایت شود.
۱- کنترل وزن بدن در محدوده طبیعی: اگر بیمار مبتلا به اضافه وزن یا چاقی است باید یک رژیم کاهش وزن تدریجی داشته باشد تا به وزن نرمال برسد، اگر هم وزن در محدوده طبیعی قرار دارد باید سعی در حفظ وزن در همین محدوده داشت.
۲- محدودیت در دیافت سدیم: سدیم عامل اصلی افزایش فشار خون بالا است. فشار خون بالا باعث افزایش فشار به قلب شده و بیماری قلبی را تشدید میکند. در نتیجه باید از مصرف نمک خوراکی و غذاهای غنی از سدیم خودداری کرد.
۳- کنترل نوع چربی دریافتی: چربی های مصرفی در رژیم غذایی نقش مهمی در بروز یا پیشگیری از بیماری های قلبی ایفا میکنند. نوع چربی ها در رژیم غذایی بیماران قلبی باید از نوع چربی های غیر اشباع و بخصوص چربی های امگا-۳ باشد.
۴- مصرف فیبر و آنتی اکسیدان بیشتر: در رژیم غذایی بیماران قلبی دریافت فیبر غذایی بیشتر به کاهش چربی خون کمک کرده و آنتی اکسیدان ها هم به مقابله با رادیکال های آزاد میپردازند و مانع از استرس و فشار اکسیداتیو روی قلب میشوند.
۵- استفاده از غذاهای کاهنده فشار خون: غذاهایی با پتاسیم، کلسیم و منیزیوم بالا به کاهش فشار خون و افزایش سلامت قلب کمک میکنند که باید در رژیم غذایی بیماران قلبی بیشتر استفاده شوند.
باید توجه داشته باشید که یکی از علل افزایش خطر بروز مرگ در بیماران قلبی، سوء تغذیه ناشی از عدم دریافت کافی مواد مغذی است. برای جلوگیری از بروز سوء تغذیه و آگاهی از مقدار کافی مواد غذایی برای بیمار حتما با مشاور یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
وزن (یا به طور دقیق تر درصد چربی بدن) یکی از فاکتور های مهم و تاثیر گذار در بیماری های قلبی است. اکثر افرادی که به بیماری های قلبی مبتلا میشوند به چاقی یا اضافه وزن مبتلا هستند و باید رژیم لاغری داشته باشند تا به وزن طبیعی برسند. از طرفی لاغری بیشتر از حد نیز میتواند ماهیچه های قلبی را ضعیف کرده و منجر به بیماری قلبی شود. پس هر دو محدوده اضافه وزن و کمبود وزن برای بیماری قلبی خطرناک است و باید وزن را در محدوده طبیعی حفظ کرد.
البته این بدین معنی نیست که افرادی با وزن طبیعی در معرض ابتلا به بیماری قلبی نیستند، بلکه وزن یکی از فاکتور های مهم و تاثیر گذار در بروز این بیماری است. در هر حال همه افراد مستعد بیماری های قلبی باید وزن خود را در محدوده طبیعی حفظ کنند.
برای کنترل وزن در رژیم غذایی بیماران قلبی باید انرژی دریافتی متناسب با وزن بیمار باشد. میزان انرژی پایه رژیم غذایی در بیماران قلبی را باید با فرمول میفلین محاسبه کنیم که مطابق شکل زیر محاسبه میگردد.
آقایان: ۱۰W + ۶.۲۵H - ۵A + ۵
بانوان: ۱۰W + ۶.۲۵H - ۵A - ۱۶۱
که در فرمول میفلین W وزن فعلی به کیلوگرم، H قد بر حسب سانتی متر و A سن بر اساس سال است.
• به عدد به دست آمده حدود ۳۰% برای فعالیت های بدنی روزانه اضافه میکنیم. اگر بیمار فعالیت بسیار کمی داشته باشد یا بدون تحرک باشد، مقدار انرژی مورد نیاز برای فعالیت های روزانه باید ۲۰ یا ۱۰% از انرژی پایه رژیم غذایی باشد.
• اگر هم به دنبال رژیم کاهش وزن برای بیماران قلبی باشیم باید از انرژی مورد نیاز روزانه حدود ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ کالری کسر کنیم تا کاهش وزنی معادل ۲ تا ۴ کیلوگرم در ماه داشته باشیم.
نکته بسیار مهمی که باید در رژیم غذایی کاهش وزن بیماران قلبی در نظر گرفت میزان پروتئین آن است. از آنجا که قلب یک ماهیچه است و از تارهای عضلانی تشکیل شده، در رژیم لاغری برای بیماران قلبی باید به شدت مراقب باشیم که موجب تحلیل عضلات و در نتیجه ضعیف تر شدن قلب نشویم. از این رو باید در رژیم غذایی بیماران قلبی به اندازه کافی پروتئین و غذاهای حاوی پروتئین مصرف کنیم.
سدیم متهم اصلی فشار خون بالا در بیماری های قلبی است. پرفشاری خون به عنوان قاتل خاموش شناخته میشود زیرا هیچ علامتی ندارد و صرفا با اندازه گیری فشارخون میتوان متوجه آن شد. پرفشار خون علاوه بر اینکه میتواند فشار را روی قلب شما افزایش دهد و باعث آسیب بیشتر قلب گردد، بر روی دیواره عروق هم میتواند تاثیر بگذارد و موجب پارگی آنها شود. پارگی عروق در مغز یا عروق کرونر قلب میتواند منجر به سکته های مغزی و قلبی شود. آسیب فشارخون بالا به همین مسائل محدود نمیشود و در صورتی که مدت زیادی فشار خون بالا باشد به نفرون های کلیه آسیب رسانده و منجر به از کار افتادگی کلیه میشود. از این رو بیماران قلبی باید نسبت به فشار خون خود بسیار حساس باشند.
همانطور که گفتیم متهم اصلی پرفشاری خون سدیم است. سدیم به مقدار زیاد در نمک خوراکی (سدیم کلرید) وجود دارد و شما در رژیم غذایی بیماران قلبی باید از مصرف نمک و غذاهایی که حاوی نمک هستند به مقدار بسیار کم استفاده کنید یا کلا آنها را حذف کنید.
دریافت نمک در رژیم غذایی بیماران قلبی معمولا از منابع پنهان آن مثل رب گوجه فرنگی، سس ها، شور ها، ترشیجات، آجیل بو داده با نمک، غذاهای کنسروی، چیپس و پفک، زیتون پرورده، سوپ های آماده، آب و عصاره گوشت، دوغ، کشک، پنیر، رشته پلویی، ماهی دودی و... است که باید در زمان خرید این محصولات به برچسب محتویات آن توجه کنید و اگر سدیم یا نمک زیادی در آن وجود داشت از خرید آنها خودداری کنید.
مقدار نمکی که باید در رژیم غذایی بیماران قلبی مصرف شود کمتر از یک قاشق چایخوری در طول روز است. در افرادی که فشار خون آنها خیلی از حد طبیعی است یا اینکه احتباس مایعات در بدن وجود دارد باید محدودیت دریافت سدیم بیشتر شود.
در اینجا میتوانید در باره رژیم کاهش فشار خون بیشتر بخوانید.
• از مواد غذایی تازه بجای غذاهای کنسرو شده یا آماده استفاده کنید. مواد غذایی کنسروی دارای محتوای سدیم زیادی هستند و باعث افزایش فشار خون شما میشوند.
• گوشت های فراروی شده مثل ماهی دودی، سوسیس، کالباس، همبرگر و... سدیم زیادی دارند و نباید از آنها در رژیم غذایی بیماران قلبی استفاده شود.
• به غذاها در حین طبخ نمک اضافه نکنید. برای طعم دهی به غذا از آب مرکبات، ادویه ها و سبزیجات معطر میتوانید استفاده کنید.
• از غذاهای آماده یا رستورانی تا حد امکان استفاده نکنید و سعی کنید همواره از غذاهای منزل استفاده کنید که مطمئن باشید بدون نمک هستند.
• بجای تنقلات ناسالمی مثل چیپس و پفک، میتوانید خودتان در منزل ذرت بو داده بدون نمک و کم چرب با آبلمیو تهیه کنید و از آن لذت ببرید.
• پنیر را قبل از مصرف از شب قبل در آب بخیسانید که نمک آن خارج شود.
• بجای رب و سس گوجه فرنگی از گوجه فرنگی تازه در تهیه غذاها استفاده کنید.
• بجای سس های بسته بندی شده خودتان در منزل با استفاده از روغن زیتون، آبلیمو، ادویه ها و سبزیجات معطر سس درست کنید.
• در صورتی که تمایل داشتید از غذاهای کنسروی استفاده کنید قبل از مصرف آنها را بشویید و آب بکشید تا نمک آنها گرفته شود.
چربی ها یکی دیگر از عوامل مهم و تاثیر گذار در رژیم غذایی بیماران قلبی هستند. در رژیم بیماری قلبی علاوه بر مقدار چربی باید به نوع آنها نیز توجه داشته باشیم. مقدار چربی ها در رژیم بیماران قلبی باید در حدود ۲۵ تا ۳۰% از انرژی دریافتی را شامل شود. برای درک بهتر این قضیه بهتر است بدانید که در یک رژیم غذایی با ۲۰۰۰ کالری انرژی باید حدود ۵۵ تا ۶۵ گرم چربی در طول روز دریافت کنیم. از آنجا که در لبنیات و گوشت ها مقدار چربی نسبتا بالایی داریم عملا روغن یا چربی مورد استفاده در تهیه و طبخ غذا باید بسیار کم باشد.
از طرفی نوع چربی دریافتی در رژیم غذایی بیماری قلبی هم بسیار مهم است و باید دریافت چربی های ترانس که در غذاهای سرخ کرده، غذاهای کنسروی، روغن های گیاهی جامد یا مارگارین وجود دارد تقریبا صفر باشد. چربی های اشباع مثل کره، روغن حیوانی، خامه، سرشیر، چربی لبنیات، چربی گوشت و سایر چربی های جانوری هم باید کمتر از ۱/۳ کل چربی های دریافتی باشد. به طور مثال اگر کل چربی رژیم غذایی شما ۶۰ گرم باشد، تنها مجاز خواهید بود که ۲۰ گرم آن را از چربی های اشباع مصرف کنید.
بهترین نوع چربی در رژیم غذایی بیماران قلبی چربی های غیر اشباع و در راس آنها چربی های امگا ۳ است. چربی ها یا روغن های غیر اشباع شامل روغن های گیاهی مثل روغن زیتون، کانولا، کنجد، ذرت، آفتابگردان، هسته انگور و... هستند که میتوانید از آنها به تناسب در رژیم غذایی خود استفاده کنید. در این بین روغن کلزا، روغن سویا، روغن زیتون و روغن آووکادو دارای امگا ۳ بیشتری هستند و بهتر است روغن مصرفی شما از این سه نوع باشد.
از دیگر چربی های مفید برای بیماران قلبی میتوان به مغزیجات بخصوص گردو و دانه های روغنی و در راس آنها مغز تخمه کدو اشاره کرد.
فقط در نظر داشته باشید که چربی های مفید هرچند که سالم و مفید باشند دارای انرژی بالایی هستند و در صورتی که بیش از اندازه مصرف شوند میتوانند باعث افزایش وزن و مشکلات ناشی از آن شوند.
یک استثنا در بین چربی های جانوری وجود دارد و آن هم روغن ماهی است. روغن ماهی های چرب مثل سالمون حاوی امگا ۳ بسیار بالایی است و در رژیم غذایی بیماران قلبی توصیه میشود حداقل ۲ بار در هفته از ماهی ها استفاده شود.
• لبنیات مصرفی شما باید از انواع کم چرب (زیر ۱.۵% چربی) یا بدون چربی باشد. از مصرف لبنیات پر چرب مثل کره، خامه، سرشیر، ماست موسیر، پنیر خامه ای، شیر گاومیش و... در رژیم غذایی خودداری کنید.
• از سرخ کردن غذا جدا خودداری کنید و سعی کنید غذاهای خود را بیشتر به صورت آب پز و بخار پز مصرف کنید.
• در صورتی که یک ماده غذایی حتما نیاز به سرخ کردن داشت، از روش جایگزین تفت دادن استفاده کنید. روغن مصرفی در روش تفت دادن باید بسیار کم و در حد اسپری مقدار کمی روغن کف ماهیتابه باشد.
• چربی های قابل مشاهده انواع گوشت ها مثل پوست مرغ و ماهی یا چربی های گوشت استفاده نشود.
• از مصرف اعما و احشا، کله پاچه و گوشت اردک بخاطر چربی بالا جدا خودداری کنید.
• قسمت های چرب غذا مثل کتف و بال مرغ یا ته دیگ غذاها نباید استفاده شود.
• زرده تخم مرغ حداکثر ۴ عدد در هفته مصرف شود.
• سینه مرغ نسبت به ران مرغ چربی کمتری دارد، از این رو سعی کنید بیشتر از سینه مرغ بجای ران استفاده کنید.
• در بین گوشت ها انواع گوشت ماهی، مرغ و بوقلمون برای شما مناسب تر هستند و باید سعی کنید بیشتر از این سه نوع گوشت استفاده نمایید.
• و در نهایت گوشت قرمز حداکثر یکبار در هفته استفاده شود.
فیبرها کربوهیدرات های غیر قابل جذبی هستند که فواید زیادی برای سلامت بدن دارند. فیبر ها به دو دسته محلول و نامحلول تقسیم میشوند که هرکدام از آنها نقش متفاوتی در رژیم غذایی بیماران قلبی ایفا میکنند. در این بین فیبر های محلول تاثیر بیشتری در سلامت قلب دارند و همواره به مصرف بیشتر آنها در رژیم غذایی بیماری قلبی داریم.
فیبر های محلول در سبزیجات، میوه ها، حبوبات، جو دوسر، سبوس جو، جو پرک و... به مقدار زیادی وجود دارد. فیبر نامحلول هم در غلات کامل، سبوس گندم، ذرت، سبزیجات مختلف، میوه ها و... دیده میشود.
شما باید از هر دو نوع فیبر محلول و نامحلول در رژیم غذایی خودتان استفاده کنید تا از اثرات سودمند آن مثل کاهش چربی خون، کاهش یبوست، کاهش قند خون، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و... بهره مند شوید.
در صورت تمایل به مصرف حبوبات یا کلم ها، در صورتی که برای شما نفخ ایجاد میکنند حتما آنها را به طور کامل بپزید تا باعث نفخ در شما نگردند.
مقدار فیبر رژیم غذایی بیماران قلبی باید روزانه حدود ۲۵ گرم برای خانم ها و ۳۸ گرم برای آقایان باشد که شما با داشتن یک رژیم غذایی با حبوبات و سبزیجات بالا و میوه ها و مغزیجات متعادل به این مقدار دست پیدا خواهید کرد.
آنتی اکسیدان ها در پیشگیری و درمان های بیماری های قلبی اهمیت بسزایی دارند. آنتی اکسیدان هایی که در پیشگیری از بیماری های قلبی نقش دارند شامل ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم و فیتوکمیکال هایی که در انار، بلوبری و انگور قرمز یا سیاه هستند.
رادیکال های آزاد باعث آسیب به چربی ها، پروتئین ها و ماده ژنتیکی سلول میشوند و از این طریق اثرات مخرب خود را بر جای میگذارند. ترکیبات آنتی اکسیدانی از سلول های بدن در برابر رادیکال های آزاد محافظت میکنند و مانع از تخریب آنها توسط اکسیدان های مختلف میشوند. از طرفی تاثیر مثبت آنتی اکسیدان های گفته شده در بهبود عملکرد سلول های قلبی مشاهده شده است.
شما با مصرف مقدار کافی میوه ها بخصوص انواع میوه های قرمز، زرد و نارنجی مثل انار، انگور قرمز، مرکبات، خرمالو و... ، سبزیجات رنگی از جمله فلفل ها، دلمه های رنگی، هویج، کدو حلوایی و...، مغزیجات بخصوص بادام درختی و بادام هندی، غذاهای دریایی از جمله ماهی و میگو نیاز بدن خود به آنتی اکسیدان ها را تامین کنید.
همانطور که گفتیم فشار خون بالا یکی از اصلی ترین نگرانی های ما در بیماران قلبی عروقی است. ما در رژیم غذایی بیماران قلبی علاوه بر محدودیت سدیم باید از غذاهایی که حاوی پتاسیم، کلسیم و منیزیوم زیادی هستند هم استفاده کنیم تا بتوانیم سطح فشار خون را پایین و تحت کنترل نگه داریم.
میوه ها و سبزیجات از اصلی ترین منابع پتاسیم در رژیم غذایی هستند که باید به صورت روزانه مورد استفاده قرار گیرند. در مورد سبزیجات بخاطر کالری پایینی که دارند محدودیت مصرف نداریم و میتوانیم آزادانه از آنها در رژیم بیماری قلبی استفاده کنیم. اما میوه ها بخاطر قند بالایی که دارند در حد ۲ تا ۴ واحد در روز توصیه میکنیم که استفاده شوند.
لبنیات کم چرب هم بیشترین مقدار کلسیم را در بین مواد غذایی مختلف دارند و برای بیماران قلبی مفید هستند. فقط توجه داشته باشید که لبنیات مورد استفاده در رژیم غذایی بیماران قلبی باید حتما کم چرب باشند تا بتوانند اثرات مفید خود را بر جای بگذارند. توصیه میکنیم روزانه ۲ تا ۳ واحد از لبنیات کم چرب در طول روز استفاده شود. افرادی که به هر دلیلی نمیتوانند از لبنیات در برنامه غذایی خود استفاده کنند میتوانند از سایر منابع آن مثل دانه کنجد، کلم بروکلی پخته، شیر سویا، شیر بادام، بادام درختی، لوبیا، دانه چیا و... استفاده کنند.
و در نهایت مغزیجات و دانه های روغنی خام به همراه حبوبات و غلات کامل که منابع بسیار خوب منیزیوم هستند باید به مقدار متعادل در برنامه غذایی بیماران قلبی وجود داشته باشند. روزانه ۱۵ گرم مغزیجات و دانه های روغنی و حداقل سه روز در هفته از حبوبات در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
نوشیدن آب قبل از ابتلا به نارسایی قلبی شاید مفید باشد و بتواند به شما در جلوگیری از بیماری قلبی کمک کند، اما در بیماران قلبی نباید از آب و مایعات به مقدار زیاد استفاده شود. علت این مسئله تاثیر افزایش مایعات بدن بر روی فشار خون و افزایش فشار روی قلب است.
در برخی از موارد دریافت آب و مایعات در رژیم بیماران قلبی باید محدودیت داشته باشد. از جمله در بیمارانی که با اِدِم یا تورم اندام ها به علت احتباس آب رو به رو هستند و با مصرف داروهای ادرار آور همچنان این تورم باقی مانده است.
در بیماران قلبی که سطح سدیم خون آنها پایین است یا هایپوناترمی دارند باید دریافت آب و مایعات به کمتر از ۲ لیتر در روز برسد و بیش از این مقدار مصرف نگردد. اگر این بیماران نسبت به درمان دارویی مقاوم باشد باید دریافت آب و مایعات در آنها محدودیت شدیدتری داشته باشد و به ۱ تا ۱.۵ لیتر در روز برسد.
اگر تنگی نفس یا خستگی بر بیمار غالب شود، با توجه به شدت علائم باز هم محدودیت در دریافت مایعات خواهیم داشت و باید در روز حدود ۱.۵ تا ۱.۹ لیتر مایعات استفاده شود.
به طور کلی مصرف بیش از ۲ لیتر آب و مایعات در برنامه غذایی بیماران قلبی توصیه نمیشود و بهتر است با توجه به میزان و شدت علائم با یک مشاور تغذیه در مورد مقدار محدودیت دریافت مایعات صحبت کنید.
در گذشته تصور بر این بود که کافئین در نارسایی قلب باید محدود شود و برای این بیماران خطر آفرین است. اما مطالعات جدید نشان میدهد که مصرف مقدار متعادل قهوه و چای که حاوی کافئین هستند نه تنها برای این بیماران مضر نیست بلکه میتواند خطر آترواسکلوروز قلبی را هم کاهش دهد.
در مطالعات دیگری هم مشاهده شد مصرف کافئین میزان آریتمی های قلبی را افزایش نمیدهد و نباید نگران این مسئله بود. به نظر میرسد که تاثیر مصرف کافئین در کاهش خطر آترواسکلروز قلبی میتواند بخاطر اثرات آنتی اکسیدان های موجود در چای و قهوه باشد.
به طور کلی افرادی که سابقا از قهوه یا چای استفاده میکردند تا ۴ فنجان یا بیشتر هم میتوانند کماکان استفاده کنند و برای سایر افراد بهتر است مصرف آنها به ۱ تا ۳ فنجان در روز محدود شود.
از آنجا که در بیماران قلبی ممکن است بخاطر کاهش اشتها یا عوارض بیماری دریافت کافی مواد غذایی وجود نداشته باشد، بدن با کمبود دریافت برخی از ریزمغذی ها مواجه خواهد شد. از طرفی سطح بالای برخی ریز مغزی ها میتواند باعث افزایش کیفیت زندگی بیماران قلبی شده و به افزایش سلامت آنها کمک کند. مکمل های غذایی که در بیماران قلبی میتوانند مفید باشند شامل موارد زیر است:
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی بخاطر کاهش فعالیت بدنی، اختلال عملکرد کلیه، داروهای مصرفی و... در معرض بروز پوکی استخوان هستند. سطح کلسیم خون و تراکم استخوان در این بیماران نسبت به افراد عادی کمتر است. از این رو نیاز است تا منابع غذایی کلسیم به اندازه کافی در رژیم غذایی این بیماران استفاده شود.
توصیه میکنیم روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم در بیماران قلبی استفاده شود. در صورتی که این میزان از طریق رژیم غذایی تامین نشود باید از مکمل کلسیم برای جبران آن استفاده گردد.
• در مورد مصرف مکمل کلسیم مراقب آریتمی های قلبی باشید زیرا ممکن است باعث تشدید آریتمی شود.
مصرف مکمل Q۱۰ در برخی از بیماران اثرات مثبتی روی نارسایی قلبی آنها داشت. استفاده از مکمل Q۱۰ باعث بهبود کیفیت زندگی، افزایش تحمل فعالیت بدنی، کاهش علائم بیماری مثل خستگی و جلوگیری از استرس های اکسیداتیو و پیشگیری از آسیب بیشتر به قلب شده بود.
مکمل Q۱۰ از طریق مکانیسم های مختلف مثل کاهش التهاب، پیشگیری از تولید رادیکال های آزاد، جلوگیری از آسیب قلب، کاهش فشار خون، کاهش ضخامت میوکارد قلب و... میتواند اثرات سودمند خود را در بیماری قلبی به همراه داشته باشد.
کو آنزیم Q۱۰ در غذاهای حیوانی مثل گوشت قرمز، جگر مرغ، قلب گاو و ماهی سالمون وجود دارد. اما از آنجا که منابع آن معمولا در رژیم غذایی بیماران قلبی محدود میشود توصیه میکنیم که مکمل آن به اندازه ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرم در روز استفاده شود.
مکمل ال-کارنیتین انتقال اسید های چرب به داخل میتوکندری سلول برای تولید انرژی را آسان میکند. ال-کرانیتین به طور طبیعی در داخل کبد و کلیه تولید میشود و خاصیت آنتی اکسیدان هم دارد. منابع غذایی ال کارنیتین شامل گوشت ماکیان، گاو، گوساله و گوسفند است که اکثر آنها در رژیم غذایی سلامت قلب محدود میشوند. از این رو توصیه میشود که بین ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ میلی گرم ال کارنیتین از طریق مصرف مکمل غذایی دریافت شود.
از آنجا که مکمل ال-کارنیتین جذب روده ای کمی دارد توصیه میکنیم آن را با معده خالی مصرف کنید تا بیشتر جذب بدن شود.
تیامین یا ویتامین ب۱ یکی از ترکیبات مورد نیاز بدن برای چرخه تولید انرژی است. کمبود تیامین باعث میشود که انرژی بدن کاهش پیدا کرده و به دنبال آن انقباض عضلات قلب ضعیف تر شود. در واقع تیامین به انقباض عضلات قلب کمک میکند.
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی بخاطر دریافت غذایی کم، استفاده از داروهای ادرار آور مثل فوروزماید که باعث دفع تیامین از بدن میشود و همینطور سن بالا در معرض کمبود ویتامین B۱ هستند.
به همین دلیل تیامین هم یکی از مکمل هایی است که در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. مقدار مصرف مکمل تیامین با توجه به شرایط بیمار میتواند بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز متغیر باشد.
کمبود منیزیوم هم به علت های مختلف مثل رژیم غذایی نامناسب، اختلالات کلیوی یا مصرف داروهای ادرار آور در بیماران قلبی رایج است. کمبود منیزیوم میتواند باعث تغییر در سطح الکترولیت های بدن شده و سدیم را افزایش و پتاسیم را کاهش دهد که به دنبال آن باعث افزایش فشار خون میگردد. علاوه بر این کمبود منیزیوم سطح فاکتور های التهابی در بدن را هم افزایش میدهد.
از این رو در بیماران قلبی توصیه میگردد با توجه به شرایط آنها روزانه بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلی گرم از مکمل منیزیوم را در کنار برنامه غذایی خود استفاد کنند.
ویتامین D از مهمترین ویتامین های بدن است که در بسیار از اعمال بدن نقش ایفا میکند. از آنجا که بش از ۷۰% از مردم ایران در معرض کمبود ویتامین دی قرار دارند احتمال اینکه شما هم کمبود این ویتامین را داشته باشید بسیار بالاست.
سطوح کافی ویتامین دی در خون با کاهش التهابات بدن همراه است و به کاهش عوارض بیماری های قلبی کمک میکند. از این رو لازم و ضروری است که سطح ویتامین دی در بدن حفظ شود.
توصیه عمومی به مصرف روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد ویتامین دی است. با این حال اثر مصرف مکمل ویتامین دی در افرادی که کمبود این ویتامین را ندارند بررسی نشده و مطالعات بیشتر بر روی افراد مبتلا به کمبود ویتامین D بوده است.
• مقدار پروتئین رژیم بیماران قلبی باید نسبت به افراد عادی بیشتر باشد و با توجه به شرایط حتی تا ۱۸ الی ۲۰% از کالری دریافتی را تشکیل دهد تا از تحلیل عضله های قلب پیشگیری شود.
• منابع غذایی فولات، ویتامین ب ۶ و ویتامین ب ۱۲ باید به اندازه کافی در رژیم غذایی بیماران قلبی وجود داشته باشد، در غیر اینصورت باید از مکمل های آنان استفاده کرد تا در چرخه تولید انرژی دچار مشکل نشوید.
• دریافت کمتر و بیشتر از نیاز بدن هردو میتوانند برای بیمار مشکل ساز شوند، از دریافت کافی مواد غذایی اطمینان حاصل کنید.
• کافئین تنها در صورتی که باعث ایجاد ناراحتی شود باید محدود شود و در غیر اینصورت نیاز به محدودیت کافئین نیست.
• از مصرف غذاهای نفاخ خودداری کنید. سبزیجاتی مثل خانواده کلم به صورت پخته مصرف شوند و حبوبات قبل از مصرف ۲۴ ساعت در آب خیس شوند تا باعث ایجاد نفخ نگردند. ادویه جات تند هم بخاطر ایجاد نفخ باید محدود شوند.
• فیبر های محلول را فراموش نکنید. سیب، سبوس، حبوبات و... منابع خوب فیبر محلول هستند.
• از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.
• وعده های غذایی خود را در حجم کم و در دفعات بیشتر مصرف کنید.
• بعد از مصرف غذا استراحت کنید و به فعالیت نپردازید. استراحت شما باید به صورت نشسته باشد.
• برچسب مواد غذایی را برای کنترل میزان سدیم و چربی آنها چک کنید.
• اگر فرصت کافی برای طبخ غذا ندارید، برای چند وعده غذا بپزید و در فریزر بگذارید تا به راحتی بتوانید گرم کرده و مصرف کنید. تا حد امکان از مصرف غذاهای رستورانی خودداری کنید.
• از مصرف دمنوش ها و داروهای گیاهی بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
• مراقب احتباس آب در بدن باشید و وزن خود را منظم پایش کنید تا در صورت افزایش وزن حتما این مسئله مورد بررسی قرار گیرد.
• کاهش وزن در بیماران قلبی باید تحت نظر مشاور یا متخصص تغذیه باشد تا باعث تحلیل عضلات قلبی نشود.
• در صورتی که مقدار کافی مواد غذایی دریافت نشود باید مکمل های غذایی حتما مورد استفاده قرار گیرند.
• بهترین رژیم های غذایی برای بیماران قلبی شامل رژیم مدیترانه ای، رژیم نیمه گیاهخواری و رژیم دَش میباشد.
• نارسایی قلبی درمان ندارد و صرفا باید با تغییر سبک زندگی آن را کنترل کنید. در موارد غیر قابل کنترل باید پیوند قلب انجام شود.
• حتما در مورد تداخلات دارویی و غذا با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
غذاهایی که بیشترین میزان پتاسیم را در رژیم غذایی دارند
برای درمان افت فشار خون باید چکار کنیم؟
پرفشاری خون را با تغذیه مناسب کنترل کنید
با رعایت این رژیم غذایی چربی خون خود را کاهش دهید
بیماران قلبی باید از چه غذاهایی در رژیم غذایی خود استفاده کنند؟
.webp)
.svg){kind=icon}
.svg){kind=icon}
