لیست غذاهای پر پتاسیم

محمدحسن میعادفر، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۱۱ آبان ۱۴۰۲

پتاسیم یکی از مواد معدنی مهم در بدن است که حدود ۵% از کل املاح موجود در بدن شما را تشکیل میدهد. پتاسیم یک یون بین سلولی است که نقش های مختلفی از جمله کمک به عملکرد صحیح سیستم عصبی، انقباض عضلات، گلیکولیز، تولید پروتئین در بدن، تنظیم میزان اسیدی یا قلیایی بودن خون، عملکرد آنزیم های بدن، تعادل آب و... را در بدن ایفا میکند. تنظیم سطح پتاسیم در بدن به عهده کلیه است و به همین دلیل در رژیم غذایی افراد مبتلا به نارسایی کلیه میزان آن معمولا محدود میشود. (بالا رفتن بیش از حد پتاسیم در بدن باعث سکته قلبی میگردد).
از آنجا که پتاسیم نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد، در رژیم غذایی فشار خون بالا توصیه میکنیم که از غذاهای پرپتاسیم استفاده کنند.
میزان توصیه شده روزانه پتاسیم (RDA) به ترتیب زیر میباشد:

۰ تا ۶ ماه ۴۰۰ میلی گرم
۷ تا ۱۲ ماه ۸۶۰ میلی گرم
۱ تا ۳ سال ۲۰۰۰ میلی گرم
۴ تا ۸ سال ۲۳۰۰ میلی گرم
۹ تا ۱۳ سال ۳۰۰۰ میلی گرم
۱۴ تا ۱۸ سال ۳۴۰۰ میلی گرم (در بارداری و شیردهی به ۲۶۰۰ و ۲۵۰۰ میلی گرم کاهش پیدا میکند.)
بالای ۱۹ سال ۳۴۰۰ میلی گرم (در بارداری و شیردهی به ۲۹۰۰ و ۲۸۰۰ میلی گرم کاهش پیدا میکند.)

با توجه به سبک غذایی ما ایرانی ها معمولا نیمی از مقدار مورد نیاز روزانه پتاسیم را دریافت میکنیم و یکی از علت های شیوع فشار خون بالا در ایران هم همین مسئله است. در ادامه لیست مواد غذایی حاوی پتاسیم بالا که بیش از ۳۵۰ میلی گرم سدیم دارند برای شما آورده شده است که میتوانید به تناسب از آنها در رژیم غذایی خودتان استفاده کنید.

• ۱ عدد سیب زمینی شیرین متوسط حاوی ۶۹۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۴ لیوان رب گوجه فرنگی حاوی ۶۶۴ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان برگ چغندر پخته حاوی ۶۵۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ عدد سیب زمینی پخته شده حاوی ۶۱۰ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لوبیا سفید پخته شده حاوی ۵۹۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ لیوان ماست همزده بدون چربی حاوی ۵۷۹ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان گوجه فرنگی تازه حاوی ۵۴۹ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ لیوان ماست همزده کم چرب حاوی ۵۳۱ میلی گرم پتاسیم است.
• ۳/۴ لیوان آب آلوبخارا حاوی ۵۳۰ میل گرم پتاسیم است.
• ۳/۴ لیوان آب هویج حاوی ۵۱۷ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ قاشق غذاخوری ملاس نیشکر حاوی ۴۹۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لوبیای سویای تازه حاوی ۴۸۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۹۰ گرم ماهی تن پخته حاوی ۴۸۴ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لوبیا عروس پخته حاوی ۴۸۴ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لوبیای سویا بو داده حاوی ۴۴۳ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ عدد موز متوسط حاوی ۴۲۲ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان اسفناج پخته حاوی ۴۱۹ میلی گرم پتاسیم است.
• ۳/۴ لیوان آب گوجه فرنگی حاوی ۴۱۷ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۴ لیوان هلوی خشک حاوی ۳۹۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان آلو بخارا خیس خورده حاوی ۳۹۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ لیوان شیر بدون چربی حاوی ۳۸۲ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۴ لیوان زردآلوی خشک شده حاوی ۳۷۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۴ عدد طالبی متوسط حاوی ۳۶۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ لیوان شیر کم چرب حاوی ۳۶۶ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان عدس پخته حاوی ۳۶۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لوبیا قرمز پخته حاوی ۳۵۸ میلی گرم پتاسیم است.
• ۳/۴ لیوان آب پرتقال حاوی ۳۵۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱/۲ لیوان لپه پخته حاوی ۳۵۵ میلی گرم پتاسیم است.
• ۱ لیوان ماست کامل حاوی ۳۵۲ میلی گرم پتاسیم است.

لیست بالا غذاهایی هستند که بیشترین میزان پتاسیم را در بین مواد غذایی مختلف دارند. در لیست بالا تنها غذاهای پر پتاسیم که بیش از ۳۵۰ میلی گرم پتاسیم دارند آورده شده است. سایر مواد غذایی هم حاوی مقادیر مختلفی پتاسیم هستند که نباید از آنها غافل شد. توصیه میکنیم در طول روز حدود ۴ الی ۵ واحد از غذاهای گفته شده در رژیم غذایی کاهش فشار خون مصرف کنید.

بیماران کلیوی و افرادی که از داروهای نگهدارنده پتاسیم مثل اسپیرونولاکتون، تریامترن، آمیلوراید و... استفاده میکنند قبل از مصرف غذاهای پر پتاسیم حتما باید با پزشک یا مشاور تغذیه صحبت کنند.

رژیم پر پتاسیم به رژیمی گفته میشود که به مقدار زیاد از غذاهایی با پتاسیم بالا در آن استفاده شده باشد. رژیم پر پتاسیم فواید زیادی برای بدن دارد، از جمله اینکه به کنترل فشار خون کمک میکند، در عملکرد صحیح سیستم عصبی نقش بسیار مهمی دارد، به عضلات کمک میکند تا بتوانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند، در تنظیم عملکرد عضله قلب کمک کننده است، در پیشگیری از پوکی استخوان موثر است، خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش میدهد و... .
معمولا در رژیم پر پتاسیم توصیه میکنیم که در میان وعده ها حتما از انواع میوه هایی که پتاسیم بیشتری دارند پرتقال، آب آلو، گرمک، خربزه، طالبی، انار، موز، خرما، آلو بخارا، گلابی، کیوی، انجیر خشک، برگه زردالو، ازگیل، شلیل یا کمپوت استفاده کنید. علاوه بر این داخل غذا و یا در کنار غذا به عنوان سالاد و دسر از سبزیجات پر پتاسیم مثل آب گوجه فرنگی، اسفناج پخته، بامیه، چغندر، کلم بروکسل، کرفس پخته، کدو حلوایی، قارچ پخته، باقلا سبز، فلفل تند، گوجه فرنگی، سیب زمینی، رب گوجه یا سبزیجات پخته شده استفاده نمایید.
در وهله دوم از میوه هایی که پتاسیم متوسطی دارند مثل آب سیب، هندوانه، شاه توت، توت فرنگی، تمشک، آب گریپ فروت، انبه، گیلاس، کمپوت هلو، انجیر تازه یا کمپوت شده، انگور، آلو برقانی، سیب کوچک، گریپ فروت، آب لیمو ترش زرد، هلو، کشمش، نارنگی ، آناناس یا لیموترش سبز و یا سبزیجات با پتاسیم متوسط ریواس، اسفناج خام، هویج پخته، شلغم، سبزی خوردن، قارچ تازه، بروکلی، پیاز، تربچه، نخود سبز، کلم پخته، گل کلم، بادمجان یا کدو سبز، هویج، مارچوبه، کرفس یا ذرت  در رژیم خود استفاده نمایید.

با این حال برخی از افراد نباید از رژیم پر پتاسیم استفاده کنند. مهمترین افرادی که نباید پتاسیم زیادی استفاده کنند بیماران کلیوی هستند. زیرا بخاطر اختلال در عملکرد کلیه پتاسیم در بدن تجمع پیدا کرده و میتواند باعث بروز مشکلات فراوانی شود. دومین دسته از افرادی که نباید از رژیم پر پتاسیم استفاده کنند مصرف کنندگان داروهای حبس کننده پتاسیم مثل اسپرونولاکتون، ترایمترن و... هستند. این داروها برای کنترل فشار خون سدیم را در بدن حبس میکنند تا از طریق ادرار دفع نشود. مصرف پتاسیم زیاد در این افراد میتواند سطح پتاسیم در بدن را افزایش دهد.

برای پتاسیم بالا چه بخوریم؟

اگر سطح پتاسیم خون شما بالا است باید به مدت چند روز از مصرف غذاهای پر پتاسیم خودداری کنید. در نتیجه در پاسخ به این سوال که برای پتاسیم بالا چه بخوریم در واقع شما باید میوه و سبزیجات را نخورید. در صورتی که سطح پتاسیم به صورت مزمن بالا باشید، باید محدودیت در دریافت غذاهای پر پتاسیم را به طور مدام رعایت کنید.