رژیم دیابت و تغذیه مناسب برای قند بالا

محمدحسن میعادفر، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۰۶ مرداد ۱۴۰۳

دیابت یکی از بیماری هاییست که در چند سال اخیر شیوع بیشتری پیدا کرده است. حدود ۱۰% افراد مبتلا به دیابت را دیابت نوع ۱ و حدود ۸۰% تا ۹۰% این بیماران را دیابت نوع ۲ تشکیل میدهید که مستقیما با سبک زندگی و نوع رژیم غذایی در ارتباط است. در صورتی که در بیماران دیابتی قند خون به خوبی کنترل نشود و رژیم غذایی مناسبی نداشته باشند، زمینه ساز مشکلات دیگری مثل از کار افتادگی کلیه، آسیب به اعصاب بینایی، زخم های دیابتی و... میشود. از آنجایی که تغذیه نقش بسیار مهمی در سطح قند خون [بخصوص در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲] دارد، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب بسیار با اهمیت است. با این مقدمه در ادامه به طور کامل در مورد رژیم دیابت و برنامه غذایی برای کنترل قند خون میپردازیم.

زمانی که شما از مواد غذایی مختلف استفاده میکنید، کربوهیدرات موجود در آنها در دستگاه گوارش هضم شده و به صورت قند یا گلوکز جذب بدن شما میشود. ورود قند و گلوکز به جریان خون باعث ترشح انسولین از پانکراس میشود تا سلول های بدن بتوانند به کمک انسولین قند خون را جذب کرده و برای تولید انرژی مورد استفاده قرار دهند.
در رژیم غذایی دیابت باید به دریافت دقیق کربوهیدرات ها، پروتئین ها، چربی های مفید و ریزمغذی های مختلف توجه کنیم. اشتباهی که برخی افراد مبتلا به دیابت دارند این است که صرفا به کربوهیدرات ها میپردازند، در صورتی که بخاطر برهم خوردن متابولیسم گلوکز در بدن، نیازهای بدن افراد مبتلا به دیابت نسبت به افراد عادی متفاوت میشود و باید به سایر درشت مغذی ها در ادامه اهمیت انتخاب و مصرف به اندازه هرکدام از درشت مغذی ها و ریز مغذی های مختلف برای شما بیان شده است:

کربوهیدرات‌ ها

کربوهیدرات ها [که در غذاهای مختلف مثل نان و غلات، میوه، لبنیات، حبوبات، سبزیجات و شیرین کننده ها وجود دارند] عامل اصلی افزایش قند خون هستند. مهمترین قسمت رژیم دیابت هم استفاده به اندازه و انتخاب نوع صحیحی از کربوهیدرات هاست.
کربوهیدرات ها به طور کلی به دو دسته کربوهیدرات تصفیه شده و کامل تقسیم میشوند. سرعت جذب (یا گلایسمیک ایندکس GI) کربوهیدرات های تصفیه شده بسیار بیشتر از کربوهیدرات های کامل است و به سرعت هم قند خون را افزایش میدهند. اما کربوهیدرات های پیچیده بخاطر وجود فیبر، سرعت جذب آهسته تری دارند و قند خون شما با سرعت کمتری افزایش پیدا میکند و برای شما مناسب تر است.

کربوهیدرات های پیچیده شامل نان سبوس دار، برنج قهوه ای، غلات کامل، میوه های تازه، لبنیات کم چرب، سبزیجات نشاسته ای و حبوبات هستند. کربوهیدرات های ساده هم شامل نان سفید، برنج سفید، قند و شکر، آبمیوه ها، نوشابه ها، آبنبات و... میباشند. شما باید بیشتر کربوهیدرات مصرفی خود را از انواع پیچیده انتخاب کنید.

نکته مهم دیگر در مورد مصرف کربوهیدرات ها، تقسیم مقدار مصرف آنها در طول روز است. کربوهیدرات ها در رژیم دیابت باید در ۳ وعده اصلی و ۱ تا ۳ میان وعده تقسیم شوند تا باعث افزایش ناگهانی قند یا افت قند خون (هایپوگلیسمی) نشوند. تقسیم کربوهیدرات ها در هر وعده غذایی با توجه به نوع داروهای مصرفی (انسولین یا قرص های کنترل کننده قند) تعیین میشود و برای هر دسته متفاوت است.

حدود ۴۵% تا ۵۵% از انرژی رژیم غذایی بیمار دیابتی باید از کربوهیدرات ها تامین شود. مصرف زیاد کربوهیدرات باعث افزایش قند و محدودیت بیش از حد کربوهیدرات میتواند باعث افت قند و کتو اسیدوز دیابتی شود که بسیار خطرناک است.

پروتئین ها

پروتئین ها در رژیم دیابت از دو جهت اهمیت دارند. اول اینکه وقتی شما پروتئین بیش از اندازه مصرف میکنید، بدن شما آن را به گلوکز تبدیل کرده و در نتیجه باعث افزایش قند خون میگردد. و تاثیر دوم آن افزایش فشار بار کلیوی است.
همانطور که میدانید در بیماری دیابت به مرور عملکرد کلیه کاهش پیدا میکند و اگر پروتئین رژیم غذایی دیابتی بیش از حد بالا باشد باعث افزایش بار کلیوی شده و به کلیه های شما آسیب میزند. از طرفی تبدیل پروتئین اضافه به قند هم باعث افزایش قند خون شما خواهد شد.

پس مقدار مصرف غذاهای حاوی پروتئین از جمله انواع گوشت قرمز، مرغ، ماهی، میگو، سویا، حبوبات، لبنیات کم چرب و تخم مرغ در رژیم غذایی افراد دیابتی باید متعادل باشد. به طور کلی توصیه میشود مقدار پروتئین دریافتی در رژیم افراد دیابتی حدود ۱۵% از انرژی دریافتی در طول روز باشد.

در رژیم غذایی دیابتی بهتر است که گوشت قرمز کمتر از ۲ بار در هفته و تخم مرغ هم کمتر از ۴ عدد در هفته مصرف شود.

چربی ها

دیابت یکی از عوامل خطر بروز بیماری های قلبی عروقی به شما میرود. به همین دلیل در رژیم دیابت باید مراقب نوع و مقدار چربی های دریافتی باشیم. البته نیازی نیست که چربی ها را کاملا از رژیم غذایی خود حذف کنید، اما نوع چربی های مصرفی شما بسیار مهم است.
بیشتر چربی های مصرفی در رژیم غذایی دیابت باید از نوع غیر اشباع و چربی های سالم باشند. چربی های سالم مثل روغن زیتون، روغن آووکادو، دانه های روغنی و سایر روغن های مایع هستند. چربی های ناسالم هم شامل روغن های جامد، کره، خامه و چربی های جانوری مثل چربی گوشت میباشد. و نهایتا نوع سوم که شامل چربی ها ترانس (سیس) است در رژیم دیابت بسیار مضر بوده و تا حد امکان باید مصرف نشوند. چربی ها ترانس معمولا در غذاهای سرخ کرده، فست فود ها و غذاهای بسته بندی شده وجود دارند.

بهترین روغن برای افراد مبتلا به دیابت روغن زیتون و روغن کانولا (کلزا) است. مراقب باشید که روغن زیتون معمولی به هیچ وجه برای سرخ کردن و تفت دادن غذا مناسب نیست.

ریز مغذی ها

در افراد مبتلا به دیابت، سطح اکسیدان ها و رادیکال های آزاد در خون افزایش پیدا میکند که میتوانند باعث بروز بیماری های مختلفی باشد. رادیکال های آزاد به ماده ژنتیکی سلول آسیب رسانده و باعث میشود که سلول های مختلف بدن نتوانند به درستی تکثیر شده و برای بازسازی اندام ها مورد استفاده قرار گیرند.
از این رو مصرف برخی ریز مغذی ها که بتوانند رادیکال های آزاد را خنثی کنند اهمیت پیدا میکند. از جمله مواد آنتی اکسیدانی که در رژیم دیابت توصیه میشوند شامل ویتامین E، ویتامین C، فلاونوئیدها و پلی فنول ها هستند. شما با مصرف بادام درختی، روغن زیتون، میوه و سبزیجات تازه بخصوص آنها که دارای رنگ های قرمز، نارنجی و زرد هستند میتوانید نیاز بدن خود به این آنتی اکسیدان ها را تامین کنید. استفاده از منابع غذایی کروم مثل بروکلی، سیر، ریحان و... هم میتواند به کنترل قند در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند.

پیشتر در مورد اهمیت درشت مغذی ها و ریز مغذی ها در رژیم دیابت صحبت کردیم، در ادامه مواد غذایی مناسب برای افراد دیابتی در گروه های مختلف غذایی را برای شما معرفی میکنیم که بتوانید از آنها در برنامه غذایی دیابت استفاده کنید. توجه داشته باشید که مقدار مصرف هرکدام از گروه های غذایی باید متعادل و متناسب باشد و نباید در مصرف گروه های مختلف غذایی زیاده روی کنید.

گروه نان و غلات

نان و غلات اصلی ترین گروه غذایی در فرهنگ ما ایرانی هاست. گروه نان و غلات شامل انواع نان ها، برنج، ماکارونی، جو، جو دوسر، بیسکوییت، کیک، کلوچه، غلات صبحانه و... میباشد.
توصیه میکنیم که از غلات کامل که شامل نان سبوس دار، برنج قهوه ای، ماکارونی قهوه ای، جو، جو پرک و سبوس غلات در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
در مقابل مصرف برنج سفید، نان سفید، ماکارونی بدون سبوس، بیسکوییت، کلوچه و غلات صبحانه باید در برنامه غذایی دیابت محدود شود.

گروه سبزیجات

سبزیجات به دو دسته سبزیجات نشاسته ای و سبزیجات غیر نشاسته ای تقسیم میشوند. در رژیم دیابت تقریبا میتوانیم آزادانه از سبزیجات غیر نشاسته ای تازه مثل سبزی خوردن، کاهو، کرفس، اسفناج، کلم، مارچوبه، تره، خیار، گوجه، قارچ، شلغم، پیاز، فلفل، بادمجان، کدو سبز و... استفاده کنیم. اما در مورد سبزیجات نشاسته ای بخاطر کربوهیدرات بالایی که دارند باید جانب احتیاط را رعایت کنیم و زیاده روی نکنیم. مقدار کربوهیدرات سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی، نخود فرنگی، ذرت، لبو، کدو حلوایی، سیب زمینی شیرین و... را باید جزو کربوهیدرات های مجاز در رژیم دیابت محاسبه کنیم.

گروه میوه ها

میوه ها سرشار از انواع ویتامین و آنتی اکسیدان هستند و جزو سالم ترین مواد غذایی در رژیم دیابت دسته بندی میشوند. اما میوه ها کربوهیدرات بالایی دارند و نمیتوانیم به مقدار زیاد از آنها در برنامه غذایی دیابت استفاده کنیم. نکته دیگری که در مورد میوه های وجود دارد گلایسمیک ایندکس (شاخص گلایسمیک) و گلایسمک لود (بار گلیسمی) آنهاست.
شاخص گلایسمیک بیان میکند که هر کدام از میوه ها در مقدار برابر، چقدر قند خون شما را افزایش میدهد. به طور کلی هرچه شاخص و بار گلایسمیک یک ماده غذایی بیشتر باشد، قند خون شما را هم بیشتر افزایش میدهد. در بین میوه ها برخی از آنها شاخص و بار گلایسمی بالایی داشته و بهتر است که مقدار کمتری از آنها را مصرف کنیم و در هر میان وعده بیش از نیم واحد استفاده نشود.
خرما، کشمش، هندوانه، موز، طالبی، پاپایا، انگور، میوه های خشک، خرمالو و انبه از جمله میوه های با GI بالا هستند که بهتر است در هر میان وعده رژیم دیابتی بیش از نیم واحد از آنها مصرف نشود.
از بقیه میوه ها میتوانید به مقدار متعادل در رژیم دیابت استفاده کنید. میوه های قرمز، نارنجی و زرد رنگ آنتی اکسیدان بیشتری داشته و برای فرد مبتلا به دیابت مفید تر هستند.

در اینجا میتوانید شاخص گلایسمی و بار گلایسمی انواع غذاها را مشاهده کنید.

گروه لبنیات

لبنیات به طور کلی به دو دسته کم چرب و پرچرب تقسیم میشوند. منظور ما از لبنیات کم چرب شیر، ماست، پنیر، دوغ، کشک و قره قوروت است و لبنیات پرچرب شامل کره، خامه و سرشیر میباشد.
در این قسمت منظور ما از لبنیات، لبنیات کم چرب است و انواع پرچرب را جزو چربی ها دسته بندی میکنیم. لبنیات کم چرب منبع بسیار خوبی از کلسیم، پروتئین و برخی ویتامین ها هستند و عمده نیاز بدن ما به کلسیم از طریف مصرف آنها تامین میشود. با این وجود بخاطر داشتن کربوهیدرات نسبتا بالا نباید در مصرف آنها زیاده روی کنیم. مقدار کربوهیدرات هر واحد لبنیات (بغیر از پنیر) با کربوهیدرات موجود در یک واحد میوه یا غلات برابری میکند. پس استفاده از آنها در رژیم دیابت باید در چهارچوب کربوهیدرات مجاز روزانه باشد. 
سعی کنید از انواع لبنیات کم چرب تر در برنامه غذایی دیابت استفاده کنید و از انوع پرچرب آنها مثل شیر پرچرب، شیرگاومیش، ماست پرچرب، ماست موسیر، پنیر خامه ای و... در رژیم غذایی خود استفاده نکنید.

گروه گوشت ها

در رژیم دیابت میتوانیم از گروه گوشت ها تقریبا بدون نگرانی استفاده کنیم. گروه گوشت کربوهیدراتی ندارد و طبیعتا قند خون شما را افزایش نمیدهد. اما همانطور که قبل تر گفتیم، مصرف بیش از اندازه پروتئین میتواند باعث بالا رفتن قند خون شود. پس گرچه مصرف گروه گوشت در رژیم غذایی دیابت آزاد است اما نباید در مصرف آن زیاده روی کنید و بیش از در برنامه غذایی دیابت خود قرار دهید.
در بین گروه گوشت بهترین انتخاب شما میتواند گوشت ماهی باشد. پس از ماهی گوشت پرندگان از جمله مرغ و بوقلمون انتخاب خوبیست و نهایتا گوشت قرمز و میگو را میتوانید در رژیم غذایی مناسب دیابتی ها استفاده کنید. تخم مرغ و سویا نیز بخاطر نداشتن کربوهیدرات در گروه گوشت ها دسته بندی شده و از جمله پروتئین های با کیفیت غذایی هستند.
در مصرف گوشت ها، قسمت های چرب آن مثل پوست مرغ یا ماهی، کتف و بال مرغ و چربی های قابل مشاهده گوشت قرمز را مصرف نکنید.

گروه چربی ها

چربی ها هم همانند گروه گوشت فاقد کربوهیدرات هستند و میتوانند آزادانه در رژیم دیابت مورد استفاده قرار گیرند. البته از آنجا که انرژی بسیار بالایی دارند باید مراقب افزایش وزن خود باشیم. چربی های رژیم غذایی شاید با چیزی که انتظار داریم کمی متفاوت باشد، به طور مثال ما مغزیجات را جزو گروه چربی ها میدانیم. نکته مهم دیگر در مورد گروه چربی ها در رژیم دیابت، انتخاب نوع صحیح چربی است.
در رژیم دیابت برای پخت و پز اولین انتخاب شما باید روغن زیتون و پس از آن روغن کلزا باشد. در صورتی که این دو نوع روغن در دسترس نبود میتوانیم از روغن های مایع دیگر نظیر کنجد، ذرت، آفتابگردان و... هم استفاده کنیم. در نهایت آخرین انتخاب ما میتواند روغن های جامد باشد. تا حد امکان سعی کنید از روغن های جامد در رژیم دیابت استفاده نکنید.
در مورد سایر چربی ها، استفاده از آجیل، مغزیجات و دانه های روغنی آزاد است و میتوانیم از آنها در رژیم غذایی مناسب برای افراد دیابتی استفاده کنیم.
چربی های جانوری مثل کره، خامه، سرشیر، چربی گوشت، دنبه و... هم باید در کمترین مقدار استفاده شوند. این چربی ها را نباید به طور روزانه در برنامه غذایی دیابتی خود بگنجانیم.
و نهایتا چربی های ترانس که نباید در رژیم دیابتی مورد استفاده قرار گیرند. اسید های چرب ترانس از حرارت دادن روغن در دمای بالا به وجود می آیند، بعلاوه در فرایند جامد کردن روغن های گیاهی هم ایجاد میشوند. چربی های ترانس به مقدار زیاد در فست فود ها و غذاهای فراوری شده و آماده هم وجود دارند، زیرا مدت زمانی که میتوان این غذاها را در قفسه مغازه ها نگهداری کرد را افزایش میدهند.
پس در رژیم دیابت بهتر است به انتخاب نوع ماده غذایی مصرف و روش پخت و پز توجه بیشتری کنید.

تفاوت رژیم غذایی دیابت نوع ۱ با رژیم غذایی نوع ۲ در مقدار کربوهیدرات و نوع تقسیم کربوهیدرات در طول روز است. از آنجا که در دیابت نوع ۱ بدن انسولین تولید نمیکند و با تزریق انسولین میتوانیم این کمبود را جبران کنیم، از نظر دریافت کربوهیدرات کمی آزاد تر هستیم و بیشتر تمرکز را بر روی تقسیم مناسب کربوهیدرات در طول روز میگذاریم.
اما در دیابت نوع ۲ بدن شما انسولین ترشح میکند، اما عملکرد گیرنده های انسولین به علت های مختلف از جمله اضافه وزن دچار اخلال شده و نمیتوانند از این انسولین به درستی استفاده کنند. در این حالت باید علاوه بر تقسیم کربوهیدرات در طول روز، مقدار دریافت آن نیز در رژیم دیابت نوع ۲ کاهش پیدا کند. اگر دیابت نوع ۲ به علت اضافه وزن ایجاد شده باشد، یک رژیم کاهش وزن میتواند در بهبود سطح قند خون کمک کننده باشد.
دیابت بارداری معمولا بخاطر به هم ریختگی شرایط بدن ایجاد میشود و پس از پایان بارداری برطرف میگردد، با این حال رژیم دیابت بارداری تقریبا مشابه رژیم غذایی دیابت نوع ۲ خواهد بود. البته مادران بارداری که به دیابت بارداری مبتلا شده اند باید پس از پایان بارداری هم مراقب قند خون خود باشند زیرا مستعد ابتلا به دیابت نوع خواهند بود.

قبلتر از تقسیم کربوهیدرات به عنوان مهمترین قسمت رژیم دیابتی نام بردیم. اما تقسیم کربوهیدرات چیست؟
همانطور که گفتیم غذاها مختلفی حاوی کربوهیدرات هستند. ما باید این غذا ها را به نوعی در رژیم غذایی خود تقسیم کنیم که در هر وعده یا میان وعده مقدار مشخصی کربوهیدرات وارد بدن ما شده و به دنبال آن قند خون ما افزایش یا کاهش ناگهانی نداشته باشد.

♦ تقسیم کربوهیدرات در افراد مبتلا به دیابت که انسولین تزریق میکنند به ترتیب زیر خواهد بود:
• صبحانه و میان وعده قبل از خواب ۱۵% از کل کربوهیدرات رژیم دیابتی
• میان وعده صبح و عصرانه ۱۳% از کل کربوهیدرات دریافتی
• شام و ناهار ۲۲% از کل کربوهیدرات رژیم غذایی دیابت

♦ اما در افرادی که از قرص های کنترل کننده قند استفاده میکنند باید این تقسیم به شکل زیر باشد:
• صبحانه ۱۵% از کل کربوهیدرات
• میان وعده صبح و عصرانه ۱۳% از کل کربوهیدرات رژیم غذایی دیابت
• ناهار و شام ۲۴% از کل کربوهیدرات برنامه غذایی دیابت
• و نهایتا میان وعده آخر شب ۱۱% از کل کربوهیدرات دریافتی

• حتما به این نکته توجه داشته باشید که در رژیم غذایی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ میتوانیم از غذاهای حاوی کربوهیدرات خارج از برنامه غذایی استفاده کنیم، تنها به این شرط که انسولین کافی قبل از مصرف آن وعده برای کنترل قند آن وعده تزریق کرده باشیم.

همانطور که بالا رفتن بیش از حد قند خون میتواند خطرناک باشد، افت قند خون نیز خطرناک است و میتواند باعث از حال رفتگی، کما و حتی مرگ شود. بنابر این بسیار مهم است که قند خون خود را با رژیم غذایی مناسب و دریافت کربوهیدرات کافی در حد متعادلی حفظ کنید.
گاهی اوقات افراد مبتلا به دیابت از ترس بالا رفتن قند خون از مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات خودداری میکنند که باعث میشود قند خون کاهش شدیدی داشته و به زیر ۷۰mg/dl برسد. در این حالت معمولا احساس ضعف، رنگ پریدگی، عرق سرد، سرگیجه، از حال رفتگی و... میشود. اگر این حالت ادامه پیدا کند میتواند باعث کما و مرگ فرد شود.
برای پیشگیری از افت قند خون در رژیم دیابت باید وعده ها منظم و به اندازه ای که در برنامه غذایی نوشته شده مصرف شوند. با این حال ممکن است گاهی به هر دلیل از جمله ورزش، مصرف داروهای کاهنده قند خون و... فرد دچار افت قند خون شود. در این حالت باید ۱۵ تا ۲۰ گرم قند هایی که جذب سریع دارند مثل آبمیوه، خرما، آب قند و... مصرف شود. اگر پس از ۲۰ دقیقه قند خون افزایش پیدا نکرد، مصرف ماده قندی را دوباره تکرار میکنیم تا نهایتا قند خون به بالای ۷۰mg/dl برسد.

۱۵ تا ۲۰ گرم قند ساده معادل یکی از موارد زیر است:
• نصف لیوان آبمیوه طبیعی یا صنعتی
• ۵ حبه قند حل شده در آب
• ۳ عدد خرما
• نصف لیوان نوشابه یا دلستر
• ۱ قاشق غذاخوری شکر
• ۱ قاشق غذاخوری عسل
• ۲ قاشق غذاخوری کشمش

در رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی علاوه بر کربوهیدرات، باید مقدار پروتئین دریافتی را هم کنترل کنیم. همانطور که گفتیم در بیماران مبتلا به دیابت احتمال آسیب به سلول های کلیه زیاد است. به همین دلیل باید مراقب پروتئین دریافتی باشیم. در رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی، مقدار پروتئین باید حدود ۰.۸ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن باشد. البته این مقدار میتواند با توجه به شدت نفروپاتی کمتر یا بیشتر باشد.
مسئله دیگر در رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی، مقدار سدیم، پتاسیم و پتاسیم است. زمانی که آسیب به کلیه ها شدید باشد، نمیتواند به خوبی از عهده تنظیم سدیم، پتاسیم و فسفر برآید و در نتیجه مقدار آنها در بدن افزایش پیدا میکند. پس لازم و ضروری است که رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی محدود از این سه ماده باشد. در واقع رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی باید همانند رژیم غذیی بیمار کلیوی باشد.
در تنظیم رژیم غذایی نفروپاتی دیابتی حتما باید از مشاور یا متخصص تغذیه کمک بگیرید.

کلیات رژیم دیابت را برای شما شرح دادیم، اما نکاتی که باعث میشود قند خون شما بهتر کنترل شود و باید در رژیم غذایی دیابتی آنها را رعایت کنید در ادامه برای شما بیان شده:

• همراه غذا از سبزیجات غیر نشاسته ای استفاده کنید. فیبر موجود در سبزیجات باعث میشود که سرعت جذب قند کاهش پیدا کرده و قند خون شما به تدریج افزایش پیدا کند. این مسئله به کنترل قند خون کمک بسیار زیادی میکند.
• با معده خالی از مواد قندی استفاده نکنید. زمانی که معده شما خالی است، قند موجود در غذا به سرعت جذب میشود و باعث افزایش ناگهانی قند خون شما میگردد.
• وعده های غذایی شما در رژیم دیابت ترکیبی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی باشد تا سرعت تخلیه معده و جذب قند در دستگاه گوارش کاهش پیدا کند.
• وعده ها و میان وعده های رژیم غذایی خود را حذف یا جابجا نکنید تا تعادل قند خون به هم نخورد.
• از گرسنگی های طولانی مدت خودداری کنید.
• از آنجا که افراد مبتلا به دیابت در معرض ابتلا به پرفشاری خون هستند، مصرف نمک را تا حد امکان کاهش دهید زیرا خطر ابتلا به فشار خون را افزایش میدهد. مقدار مجاز نمک برای فرد دیابتی در طول روز یک قاشق چایخوری میباشد.
• مادران مبتلا به دیابت بارداری به هیچ وجه مجاز به کاهش وزن نیستند زیرا میتواند باعث آسیب به جنین شود.
• از مصرف نوشیدنی های قند دار در رژیم دیابت تا حد امکان خودداری کنید زیرا سرعت جذب قند به صورت مایع بسیار بیشتر از حالت عادی خواهد بود.
• در رژیم غذایی دیابتی میتوانید از شیرین کننده های مصنوعی که در بدن جذب نمیشوند مثل استویا استفاده کنید.
• همواره تکه ای شکلات یا آبنبات همراه داشته باشید تا در زمان افت قند خون یا هایپوگلایسمی از آن استفاده کنید.
• در ورزشکاران مبتلا به دیابت، حتما باید کربوهیدرات کافی قبل، حین و پس از ورزش مصرف شود تا از بروز هایپوگلایسمی جلوگیری شود.
• سطح ویتامین D باید چک شود و در صورت کمبود از مکمل این ویتامین استفاده شود.
• برنامه غذایی باید منظم باشد و سعی شود وعده ها و میان وعده ها هر روز در ساعات های مشخصی میل شوند.
• در زمان بیماری نیاز های بدن هم تغییر میکند و ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی دیابت وجود داشته باشد.
• مصرف روزانه مکمل های آنتی اکسیدانی مثل ویتامین C، ویتامین E و بتا کاروتن توصیه نمیشود.
• در زمانی که قند خون بیش از ۲۵۰mg/dl یا کمتر از ۱۰۰mg/dl است از ورزش کردن خودداری کنید.
• در نهایت حتما رژیم دیابتی خود را با مشاور یا متخصص تغذیه دیابت پیش ببرید.

نمونه رژیم دیابتی: روز اول

صبحانه: نان سبوسدار به همراه تخم مرغ آب پز شده و گوجه فرنگی
میان وعده: میوه تازه به همراه کمی ماست
ناهار: نان سبوسدار به همراه جوجه کباب و سالاد کاهو
عصرانه: میوه تازه و کمی نان و پنیر و سبزی
شام: نان سبوسدار به همراه کشک بادمجان و سبزی خوردن
آخر شب: میوه تازه به همراه ماست یا شیر

نمونه رژیم دیابتی: روز دوم

صبحانه: نان سبوسدار به همراه کره بادام زمینی
میان وعده: میوه تازه و چای کمرنگ
ناهار: برنج سبوسدار به همراه خورشت قرمه سبزی و سالاد شیرازی
عصرانه: ماست کم چرب به همراه میوه تازه
شام: نان سبوسدار به همراه کوکو سبزی کم چرب
آخر شب: شیر کم چرب

نمونه رژیم دیابتی: روز سوم

صبحانه: نان سبوسدار به همراه پنیر، خیار و گوجه
میان وعده: میوه تازه
ناهار: عدس پلو با سویا به همراه سالاد کاهو
عصرانه: میوه تازه به همراه ماست کم چرب
شام: کمی نان سبوسدار به همراه سوپ مرغ و کمی سبزی خوردن
میان وعده: شیر کم چرب

نمونه رژیم دیابتی: روز چهارم

صبحانه: نان سبوسدار به همراه املت گوجه فرنگی
میان وعده: میوه تازه به همراه شیر
ناهار: نان سبوسدار به همراه خوراک لوبیا و سبزی خوردن
عصرانه: میوه تازه
شام: نان سبوسدار به همراه تن ماهی و کمی سبزی خوردن
آخر شب: کشک کم نمک یا ماست چکیده