چای سبز در دیابت و قند خون

مهران نوری، دکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۰۶ مرداد ۱۴۰۳

دیابت یکی از بیماری های مزمن است که افراد زیادی را در کشور عزیزمان درگیر خود کرده و معضلات زیادی را به وجود آورده. متاسفانه آمار ابتلا به دیابت نوع ۲ که به عمدتا بخاطر رژیم غذایی نامناسب و نداشتن فعالیت بدنی میباشد روز به روز در حال افزایش است. در کنار رژیم غذایی دیابت، چای سبز یکی از دمنوش هایی که گفته میشود میتواند به کنترل قند در افراد دیابتی کمک کند. در این مقاله میخواهیم به بررسی ارتباط چای سبز و دیابت یا چای سبز و قند خون بپردازیم. اما قبل از اینکه درباره چای سبز و قند خون صحبت کنیم باید بدانیم که دیابت چطور ایجاد میشود و چه تاثیری روی بدن ما میگذارد؟

زمانی که شما یک ماده غذایی که حاوی کربوهیدرات است مصرف میکنید، در دستگاه گوارش شما هضم شده و به قطعات کوچک تر به نام قند یا گلوکز نقسیم میشوند. در پاسخ به جذب قند ها، پانکراس هورمون انسولین را ترشح میکند تا سلول ها بتوانند به کمک انسولین قند را جذب کرده و به عنوان سوخت مورد استفاده قرار دهند. زمانی که شما به دیابت مبتلا میشوید این روند دچار اختلال میگردد.
در دیابت نوع ۱ سلول های ایمنی بدن به سلول های تولید کننده پانکراس حمله کرده و آن ها را از بین میبرند. در نتیجه بدن شما انسولینی تولید نمیکند. در دیابت نوع ۲ پانکراس انسولین کافی تولید میکند، اما این سلول های بدن شما هستند که به انسولین پاسخ نمیدهند و از آن استفاده نمیکنند. دیابت نوع ۲ عموما بخاطر اضافه وزن، چاقی و سبک زندگی غلط ایجاد میشود.

مطالعاتی که بر روی تاثیر چای سبز روی قند خون و دیابت انجام شده اکثرا در دیابت نوع ۲ بوده است. زیرا دیابت نوع ۲ بسیار شایع تر است و حدود ۹۰% از بیماران مبتلا به دیابت را دیابت نوع ۲ تشکیل میدهند.

چای سبز قسمتی از سبک مدیترانه ای است و در رژیم مدیترانه ای به عنوان یک نوشیدنی غالب استفاده میشود. از آنجایی که در رژیم مدیترانه‌ای میزان ابتلا به دیابت نوع ۲ کمتر است به نظر میرسید که چای سبز بتواند در پیشگیری از ابتلا به دیابت کمک کننده باشد. مطالعات کمی در این زمینه صورت گرفته است اما همین مطالعات کم هم بیان میکنند استفاده روزانه از چای سبز به عنوان قسمتی از یک برنامه غذایی سالم میتواند به کاهش وزن و پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. با این حال نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است و نمیتوان به طور قطع درباره تاثیر چای سبز در پیشگیری از دیابت نظر داد.
البته چای سبز را نباید با قند زیاد مصرف کرد و بهتر است آن را جایگزین نوشیدنی های قندی دیگر مثل نوشابه ها، آبمیوه و... کنید. مصرف قند به همراه چای سبز میتواند اثرات مثبت آن را خنثی کند.

بر اساس بررسی های صورت گرفته و مطالعات انجام شده نوشیدن چای سبز در برخی افراد میتواند به کنترل قند خون در دیابت نوع ۲ کمک کند. با این حال برخی از مطالعات هم نمایانگر این هستند که چای سبز تاثیری روی قند نداشته و یا حتی در برخی افراد باعث افزایش قند خون شده است. با این حال میزان تاثیر چای سبز در دیابت به عوامل مختلفی مثل ژنتیک یا جنسیت افراد مبتلا به دیابت، نوع چای سبز مصرفی، میزان ماده فعال موجود در چای و... بستگی دارد. 

با این وجود تعداد مطالعاتی که تاثیر مثبت چای سبز در کنترل دیابت را نشان میدهند بیشتر است و همچنان از چای سبز به عنوان یکی از نوشیدنی های مناسب در افراد مبتلا به دیابت یاد میشود. اما باید مطالعات بیشتر و دقیق تری در این زمینه انجام شود تا به طور قعطی بتوان این مسئله را تایید کرد. اگر شما هم میخواهید چای سبز را به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید حتما مواردی که در ادامه گفته میشود را رعایت کنید.

اگر شما هم به دیابت مبتلا هستید و میخواهید بیشترین فایده را از مصرف چای سبز ببرید، حتما باید مراقب باشید از اضافه کردن ترکیباتی که باعث افزایش قند خون شما میشود مثل شیر، شکر یا قند خودداری کنید و در کنار چای سبز از کیک، بیسکوییت، شکلات و... استفاده نکنید. بهترین روش مصرف چای سبز در دیابت مصرف چای سبز دم کرده به تنهایی است. البته چای سبز فوری یا کیسه ای هم در فروشگاه های مختلف موجود است که میتوانید از آن‌ها هم استفاده کنید، اما بهتر است که دم کرده چای سبز را به صورت تازه بنوشید تا از خواص بیشتری بهره مند شوید.

چای ماچا هم نوع دیگری از دمنوش های محبوب در سال های اخیر است که حاوی ترکیبات چای سبز و برخی گیاهان دیگر است. از آنجایی که چای ماچا حاوی مقدار زیادی چای سبز بوده و در واقع بر پایه چای سبز تهیه میشود، میتوانید از آن هم استفاده کنید. چای ماچا به صورت فوری حاضر میشود و شما میتوانید آن را جایگزین چای سبز کیسه ای کنید.