غذاهای مضر برای دیابت

محمدحسن میعادفر، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۱۱ مرداد ۱۴۰۳

قند خون شما به شدت تحت تاثیر غذاهایی که مصرف میکنید قرار دارد. از طرفی بالا بودن قند خون نسبت به حالت طبیعی باعث برهم خوردن برخی از مکانیسم های بدن شده و میتواند به سایر اندام های حیاتی مثل کلیه، کبد، قلب و... هم آسیب برساند. از این رو اهمیت رژیم غذایی دیابت بسیار زیاد است و باید مراقب غذاهای دریافتی خود باشید.
بسیاری از غذاها هستند که مصرف آنها مشکلی برای شما ایجاد نخواهند کرد، اما در این بین برخی از مواد غذایی هم میتوانند باعث تاثیر منفی روی سطح قند خون شده یا به سلامت شما آسیب برسانند. در ادامه غذاهایی که باید در رژیم دیابت محدود شوند را برای شما بیان کرده ایم.

غلات تصفیه شده مثل نان های سفید (باگت، لواش و...)، ماکارونی، پاستا، برنج سفید و... سرشار از کربوهیدرات هستند و فیبر بسیار پایینی دارند. غلات تصفیه شده نسبت به غلات کامل میتوانند با سرعت بیشتری قند خون شما را افزایش داده و اصطلاحا باعث پیک قند خون شوند.
در مطالعات مختلف مشخص شده است که استفاده از غلات تصفیه شده در مقایسه با غلات کامل تاثیر بسیار بیشتری روی قند خون شما خواهند گذاشت و شما باید مصرف این ترکیبات را در رژیم غذایی خود محدود کنید.

• غلات کامل مثل نان های سبوس دار، برنج قهوه ای، ماکارونی سبوس دار، حبوبات و... را جایگزین غلات تصفیه شده کنید.

نوشیدنی های حاوی قند مثل نوشابه، چای شیرین، نوشیدنی های انرژی زا، دلستر، لیموناد، موهیتو، شربت انگور، آبمیوه و... حاوی مقدار زیادی قند هستند که بخاطر حالت مایع آنها به سرعت جذب خون شده و باعث افزایش ناگهانی قند میشوند. از این رو نباید آنها را در رژیم غذایی دیابت استفاده کنید و یا به مقدار بسیار کم و در چهارچوب کربوهیدرات مجاز روزانه مصرف کنید.
البته این خاصیت افزایش ناگهانی قند در نوشیدنی های قندی در برخی موارد مثل زمان برطرف کردن هایپوگلایسمی بسیار مفید است و میتوانید طبق دستورالعمل از آنها استفاده کنید.

یکی دیگر از ترکیبات غذایی مضر برای دیابت غذاهای سرخ شده هستند. غذاهای سرخ شده معمولا حاوی مقدار زیادی اسید چرب ترانس یا سیس هستند. این اسید های چرب در طی حرارت دیدن روغن در دمای بالا ایجاد میشوند و باعث بروز مشکلات زیادی برای سلامتی میگردند. اسید های چرب ترانس یکی از عوامل خطر بروز بیماری های قلبی عروقی و دیگر بیماری های مزمن هستند. پس باید مصرف غذاهای سرخ شده مثل چیپس، سیب زمینی سرخ شده، گوشت سرخ شده و... را محدود کنید.

غذاهای سرخ شده علاوه بر محتوای چربی ترانس بالا، عموما کالری زیادی هم دارند و میتوانند منجر به افزایش وزن شما شوند. همانطور که میدانید افزایش وزن یکی از عواملی است که روی دیابت تاثیر داشته و کنترل قند خون با رژیم غذایی را سخت تر میکند.

یکی از توصیه های مهم ما به افرادی که دیابت دارند عدم مصرف نوشیدنی های الکلی است. نوشیدنی های الکلی به سرعت میتوانند قند خون شما را افزایش دهند و باعث بروز مشکلات بعدی گردند. از طرفی الکل یکی از ترکیبات نفروتوکسیک است که برای سلول های کلیه بسیار سمی میباشد. از آنجایی که بیماران مبتلا به دیابت در حالت عادی در معرض ابتلا به بیماری های کلیوی هستند، مصرف الکل میتواند به این قضیه دامن بزند و باعث از کار افتادگی کلیه شود. پس مراقب باشید که به سمت نوشیدنی های الکلی نروید.

غلات صبحانه از ترکیباتی است که برخی از افراد از آن در وعده صبحانه با ترکیب شیر و... استفاده میکنند. معمولا در غلات صبحانه از شکر زیادی استفاده شده تا طعم خوبی پیدا کند. از این رو میتواند در افراد مبتلا به دیابت باعث پیک قند خون شود. اگر شما هم از این دسته افراد هستید که از غلات صبحانه استفاده میکند، حتما در هنگام خرید به برچسب آن توجه کنید تا قند زیادی نداشته باشد و برایتان مشکل ساز نشود. علاوه بر این میتوانید از جایگزین هایی مثل اوتمیل که با کمی میوه تازه شیرین شده هم استفاده کنید.

شکلات ها و آبنبات ها سرشار از قند هستند و به سرعت هم جذب بدن میشوند. به همین دلیل نباید از آنها در برنامه غذایی روزانه دیابت استفاده کنید. البته ما به افراد مبتلا به دیابت توصیه میکنیم که همواره چند شکلات یا آبنبات همراه خود داشته باشند و در صورت بروز افت قند و ظهور علائم آن یکی از آنها را مصرف کنند. افت قند در افراد مبتلا به دیابت بسیار خطرناک است و اگر درمان نشود میتواند عوارض جبران ناپذیری بر جای بگذارد.

گوشت های فراوری شده مثل سوسیس، کالباس، بیکن، هات داگ، ماهی دودی و... علاوه بر اینکه سدیم بسیار زیادی دارند، حاوی مقادیر زیادی اسید چرب ترانس و مواد نگهدارنده هستند. استفاده از گوشت های فراوری شده حتی در افراد سالم هم توصیه نمیشود و میتواند باعث افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی شود. در بیماران دیابت این احتمال بیشتر است و افرادی که دیابت دارند تا حد امکان نباید از این مواد غذایی در رژیم خود استفاده کنند.

در تهیه کیک و شیرینیجات علاوه بر اینکه از آرد غلات تصفیه شده استفاده میشود، مقدار زیادی شکر و روغن هم مصرف شده تا بتواند طعم و بافت خوبی داشته باشد. از این رو علاوه بر تاثیر زیادی که روی قند خون شما میگذارد میتواند باعث افزایش وزن هم شود. در نتیجه اگر به دیابت مبتلا هستید نباید کیک و شیرینی را در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید و صرفا گاهی اوقات برای تنوع و در چهارچوب کربوهیدرات مجاز روزانه میتوانید آنها را به مقدار مشخصی مصرف کنید.

از دیگر ترکیبات مضر برای بیماران دیابتی عسل، مربا، ژله و دسر هایی که حاوی قند هستند میباشد. این ترکیبات عموما ارزش غذایی خاصی نداشته و باعث افزایش قند به میزان نسبتا زیادی میشود. علاوه بر این بخاطر میزان قند بالا، کالری زیادی هم دارند و مصرف زیاد آنها باعث افزایش وزن و چاقی خواهد شد.

سدیم یکی از عناصر تشکیل دهنده نمک است که در افراد مستعد باعث افزایش فشار خون میشود. فشار خون بالا به همراه دیابت از عوامل اصلی آسیب رسان به سلول های کلیه هستند. از این رو باید از عواملی که فشار خون شما را افزایش میدهد تا حد امکان پرهیز کنید.
میزان نمک مصرفی شما در طول روز بهتر است که کمتر از ۱ قاشق چایخوری باشد. در این بین از مصرف غذاهایی که نمک زیادی دارند مثل مغزیجات نمک سود شده، کنسرو ها، ترشیجات و به طور کلی غذاهایی که نمک زیادی دارند خودداری کنید.