قهوه و کبد چرب

محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۰۶ خرداد ۱۴۰۴

کبد چرب یکی از شایع ترین بیماری‌های متابولیک است که اغلب به دلیل چاقی، تغذیه ناسالم و کم تحرکی به وجود می‌آید. با افزایش شیوع این بیماری، بسیاری از بیماران به دنبال روش‌های طبیعی و خانگی برای محافظت و بهبود عملکرد کبد خود هستند. یکی از سوالات پر تکرار در این زمینه این است که آیا نوشیدن قهوه برای کبد چرب ضرر دارد یا اینکه مفید است؟

خبر خوب اینکه تحقیقات علمی نشان داده‌اند نوشیدن برخی از انواع قهوه می‌تواند اثرات محافظتی برای کبد داشته باشد. مصرف منظم و متعادل قهوه میتواند به کاهش التهاب، کند شدن روند پیشرفت کبد چرب و حتی کاهش خطر فیبروز و سیروز کبدی کمک کند. این فواید به دلیل ترکیبات فعالی مانند کافئین، پلی فنول‌ها و آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه است که می‌توانند از سلول‌های کبدی در برابر آسیب محافظت کنند.

اما سوال اصلی این است که بهترین نوع قهوه برای کبد چرب کدام است و بهترین زمان خوردن قهوه برای کبد چرب چه زمانیست؟

اگر نوع درست قهوه را انتخاب کنید و به شکل سالم بنوشید میتواند به درمان کبد چرب کمک کند. قهوه حاوی ترکیباتی مانند کافئین، اسید کلروژنیک و آنتی اکسیدان‌ها است که می‌توانند به کاهش التهاب، جلوگیری از تجمع چربی در کبد، و کاهش پیشرفت فیبروز کبدی کمک کنند. اما تمام قهوه‌ها مثل هم نیستند. در ادامه، بهترین نوع قهوه برای کبد چرب را معرفی میکنیم:

۱. قهوه عربیکا فیلتر شده

این نوع قهوه از فیلتر عبور داده می‌شود، بنابراین چربی‌های آن مانند کافستول که می‌توانند کلسترول خون را افزایش دهند، تا حد زیادی حذف می‌شوند. قهوه فیلتر شده با دانه‌های عربیکا که اسیدیته پایین تری دارند، یک انتخاب عالی برای کبد چرب است، چون هم طعم ملایمی دارد و هم خواص ضدالتهابی آن به‌خوبی حفظ می‌شود.

در نظر داشته باشید که قهوه خود را بدون شکر، شیر و افزودنی استفاده و در صورت تمایل همراه با دارچین یا زنجبیل میل کنید.

۲. اسپرسو

اسپرسو روبوستا ترکیبی یا عربیکا، یک قهوه غلیظ و قوی است که بدون فیلتر تهیه می‌شود. با اینکه دوز بالایی از آنتی اکسیدان‌ها را دارد، ولی کافستول و کاهوئول در آن باقی می‌مانند و نباید در مصرف آن زیاده روی کنید. اگر اسپرسو را بدون شکر و شیر مصرف کنید و حداکثر تا ۳ فنجان در روز میل کنید، میتواند به درمان کبد چرب کمک کند. مصرف بیش از ۳ فنجان اسپرسو در روز میتوانید سطح چربی خون را در برخی از افراد بالا ببرد.

۳. قهوه فرانسه

قهوه فرانسه از نظر طعم نزدیک به قهوه فیلتر شده است ولی معمولاً با پرس دستی آماده می‌شود و فیلتر کاغذی ندارد. اگر از دستگاه قهوه‌ساز با فیلتر استفاده شود، چربی‌های مضر قهوه کاهش می‌یابند. قهوه فرانسه را میتوانید با عربیکا ملایم یا مدیوم رُست تهیه کنید. اگر از فرنچ پرس بدون فیلتر استفاده میکنید در مصرف قهوه زیاده روی نکنید و متعادل بنوشید. همچنین از اضافه کردن شیر یا شکر به قهوه باید خودداری کنید.

۴. قهوه سرد دم

قهوه سرد دم در مدت طولانی و معمولا بین ۸ تا ۲۴ ساعت با آب سرد دم آوری می‌شود. این روش باعث کاهش اسیدیته قهوه می‌شود و نوشیدنی‌ای ملایم‌تر و با طعم نرم تر تولید می‌کند. به همین دلیل برای افراد دارای رفلاکس معده یا معده حساس بسیار مناسب است. قهوه سرد دم را میتوانید با عربیکا رُست سبک تهیه کنید. همچنان از شیرین کننده، خامه، یا طعم دهنده استفاده نکنید و آن را با دارچین، هل یا کمی پودر کاکائو ترکیب کنید.

همان‌طور که برخی از انواع قهوه می‌توانند برای سلامت کبد مفید باشند، بعضی دیگر نه‌تنها سودی ندارند، بلکه برای کبد مضر هستند. دلیلش هم بسیار ساده است، این قهوه‌ها معمولاً حاوی قند، چربی اشباع، افزودنی‌های مصنوعی و کالری زیاد هستند که همگی دشمن سلامت کبد به ویژه در افراد مبتلا به کبد چرب‌ هستند.

انواع قهوه های مضر برای کبد چرب شامل:
• قهوه‌های فوری و ۳ در ۱
• قهوه‌های طعم‌ دار حاوی سیروپ
• قهوه‌های آماده فروشگاهی
• نوشیدنی‌های بر پایه قهوه حاوی شکر یا خامه مثل لاته، کاپوچینو، ماکیاتو و...

انتخاب زمان مناسب هم برای نوشیدن قهوه اهمیت زیادی دارد. زمان مصرف قهوه می‌تواند بر قند خون، خواب، سطح انرژی و عملکرد کبد تأثیر بگذارد. در ادامه به بهترین زمان خوردن قهوه برای کبد چرب در روز اشاره می‌کنم:

صبح، بعد از صبحانه (بین ساعت ۸ تا ۱۰ صبح)

بهترین و ایمن‌ترین زمان برای نوشیدن قهوه برای افراد دارای کبد چرب، ۱ تا ۲ ساعت بعد از بیدار شدن و همراه صبحانه یا در میان وعده صبح است. نوشیدن قهوه در این زمان به به تنظیم قند خون و جلوگیری از افت ناگهانی انرژی کمک میکند. همچنین بدون ایجاد اختلال در کورتیزول طبیعی بدن باعث افزایش چربی سوزی شده و تاثیر منفی روی معده و دستگاه گوارش نمیگذارد.

بعد از ناهار (حداکثر تا ساعت ۱۵ الی ۱۶ عصر)

اگر دو فنجان قهوه در روز مصرف می‌کنید، فنجان دوم را بهتر است بعد از ناهار و بین ساعت ۱ تا ۳ بعدازظهر بنوشید. در این زمان قند خون بعد از وعده غذایی معمولاً بالا رفته و قهوه به تنظیم آن کمک می‌کند. همچنین به کاهش چربی کبد و کنترل اشتها در ساعات بعد هم کمک میکند. نوشیدن قهوه در این بازه زمانی باعث اختلال در خواب شبانه که برای ترمیم کبد بسیار مهم است نمی شود.

از نوشیدن قهوه ناشتا که ممکن است باعث تحریک معده، افزایش اسید معده و افزایش استرس اکسیداتیو شود خودداری کنید. همچنین کافئین می‌تواند خواب شبانه را مختل کند و اختلال خواب، روند ترمیم کبد در شب را کاهش می‌دهد، بنابر این از نوشیدن قهوه بعد از ساعت ۴ عصر هم خودداری کنید. و نهایتا چون مصرف قهوه همراه با وعده های چرب یا شیرین ممکن است جذب قند و چربی را افزایش دهد، آن را همراه این وعده ها استفاده نکنید.

در نهایت، اگرچه نوشیدن قهوه می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم برای درمان کبد چرب باشد، اما نوع و زمان مصرف آن نیز اهمیت دارد. نوشیدن قهوه در ساعات مناسب روز – به‌ویژه بین صبح تا اوایل بعدازظهر – می‌تواند اثرات مفید آن بر کبد را تقویت کرده و از اختلال در خواب شبانه جلوگیری کند.
در نظر داشته باشید که قهوه بخشی از روند درمان کبد چرب است و به تنهایی معجزه نمی‌کند؛ رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی منظم و کاهش استرس نیز نقش مهمی در درمان کبد چرب دارند. همیشه قهوه را بدون شکر، شیر پرچرب، خامه یا افزودنی‌های ناسالم مصرف کنید تا بیشترین بهره را از فواید آن ببرید.