علائم کبد چرب: نشانه هایی که باید جدی بگیرید

محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴

کبد چرب بیماری‌ مزمنی است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در سلول‌های کبد ایجاد می‌شود. این بیماری به دو نوع تقسیم می‌شود:
• کبد چرب الکلی (AFLD)
• کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)

بر اساس بررسی های صورت گرفته حدود ۳۰ درصد افراد در سراسر جهان به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا هستند که نشانگر شیوع نسبتا بالای این بیماری است.

کبد چرب در مراحل اولیه معمولا علامتی ندارد و هیچ مشکلی هم برای بدن ایجاد نمیکند و به راحتی قابل درمان شدن است. اما با پیشرفت بیماری، نشانه‌هایی ظاهر می‌شوند که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به تشخیص زود هنگام و جلوگیری از پیشرفت کبد چرب کمک کند. در صورتی که نسبت به علائم کبد چرب بی اهمیت باشید و برای درمان آن اقدامی انجام ندهید میتواند باعث بروز مشکلات بسیار جدی برای کبد شده و نهایتا کبد سیروزه شده و به طور کامل از کار بیوفتد.

علاوه بر این، میزان بالای چربی در کبد میتواند منجر به بروز بیماری هایی نظیر دیابت، پرفشاری خون یا بیماری های کلیوی شود. در ادامه این مقاله علائم کبد چرب برای شما بیان شده تا در صورت وجود آنها نسبت به معاینه کبد و شروع درمان کبد چرب اقدام کنید. علائم ۱ تا ۴ کبد چرب در مراحل ابتدایی آن ممکن است بروز پیدا کند و علائم ۵ به بعد در مراحل پیشرفته تر کبد چرب دیده میشود.

یکی از شایع ترین علائم کبد چرب، احساس خستگی مداوم است. حتی با وجود خواب کافی، ممکن است همچنان احساس بی‌انرژی بودن یا خستگی بی دلیل داشته باشید. از آنجایی که کبد نقش حیاتی در سم زدایی بدن و متابولیسم انرژی دارد، وقتی چربی در بافت کبد تجمع پیدا می‌کند، عملکرد آن کاهش می‌یابد و بدن نمی تواند به درستی انرژی تولید کند. در نتیجه بدن دچار خستگی میشود.

جمع چربی باعث التهاب کبد و گاهی بزرگ شدن آن می‌شود. این التهاب منجر به درد یا ناراحتی در قسمت بالای راست شکم (محل قرارگیری کبد) می‌شود. از این رو افراد مبتلا به کبد چرب ممکن است در ناحیه‌ی راست و بالای شکم احساس درد یا فشار داشته باشند که میتواند از علائم کبد چرب باشد.

در مراحل پیشرفته تر کبد چرب و زمانی که تجمع چربی در کبد افزایش پیدا میکند، به دلیل اختلال در سوخت‌ و ساز، بدن شروع به تجزیه عضلات و چربی‌ها می‌کند که منجر به لاغری و کاهش وزن ناخواسته می‌شود. در نتیجه اگر بدون رژیم غذایی یا ورزش کردن وزن کم کرده‌اید، باید آن را جدی بگیرید زیرا میتواند یکی از علائم کبد چرب یا اختلال متابولیکی مهمتری باشد.

کاهش توانایی کبد در تنظیم قند خون و تولید پروتئین‌های حیاتی می‌تواند باعث ضعف عمومی بدن شود. همچنین، خستگی مزمن هم در این ضعف نقش دارد که هردو از علائم کبد چرب هستند. پس اگر دچار دچار ضعف عضلانی یا بی‌حالی عمومی هستید بهتر است که نسبت به یافتن علت آن اقدام کنید.

در مراحل پیشرفته تر کبد چرب، وقتی کبد به درستی کار نکند، صفرا در بدن تجمع پیدا می‌کند و نمک های صفراوی به پوست نفوذ می‌کنند که باعث تحریک و خارش آن می‌شود. خارش پوست، به ویژه در شب‌ها، می تواند یکی از علائم هشدار دهنده کبد چرب باشد.

تجمع مواد زائد و اختلال در تصفیه خون در کبد باعث تغییر در رنگ پوست می‌شود. در برخی موارد، مقاومت به انسولین نیز که از عوارض کبد چرب است در بروز این لک‌ها مؤثر است. تغییر رنگ پوست یا مشاهده‌ی لکه‌های تیره بخصوص در ناحیه گردن و زیر بغل ممکن است از علائم کبد چرب در چهره باشد.

در برخی بیماران مبتلا به کبد چرب رگ‌های نازک و قرمز رنگ به شکل تار عنکبوت روی پوست ظاهر می‌شوند. این حالت معمولاً به دلیل افزایش سطح استروژن در خون ایجاد می‌شود که به دلیل اختلال عملکرد کبد در متابولیسم هورمون‌ها رخ می‌دهد. این نشانه هم یکی دیگر از علائم کبد چرب است.

اختلال در تولید صفرا و آنزیم های گوارشی باعث می‌شود دستگاه گوارش به درستی عمل نکند. همین امر منجر به تهوع، نفخ و عوارض گوارشی مثل تهوع می‌شود. احساس تهوع، بی میلی به غذا یا سوءهاضمه از دیگر علائم کبد چرب است که در برخی بیماران ممکن است رخ دهد.

به دلیل کاهش عملکرد کبد بیلی روبین که به طور طبیعی توسط کبد تجزیه میشود، در بدن جمع می‌شود و زردی ایجاد می‌کند. اگر پوست یا سفیدی چشم‌ها زرد رنگ شده اند، نشانه‌ای جدی از آسیب کبدی است که حتما باید رسیدگی شود و از علائم کبد چرب در چهره به شمار میرود.

آسیب جدی به کبد می‌تواند باعث کاهش تولید آلبومین (پروتئین خون) شود. آلبومین به حفظ مایعات در رگ‌ها کمک می‌کند و وقتی میزان آن در خون کم شود، مایعات به درون بافت‌ها نشت می‌کنند. اگر شکم یا پاهایتان متورم شده‌اند میتوانید یکی از علائم کبد چرب و آسیب جدی به کبد باشد که حتما باید بررسی شود. این علامت معمولا تا مراحل پایانی کبد چرب و آسیب جدی به کبد بروز پیدا نمیکند.

فشار خون بالا در ورید باب (پورتال هایپرتنشن) به دلیل آسیب شدید کبدی می‌تواند منجر به ایجاد رگ‌های غیرطبیعی در معده و مری شود. پاره شدن این رگ‌ها می‌تواند باعث خونریزی داخلی شود که در موارد پیشرفته، ممکن است مدفوع سیاه یا خون روشن مشاهده شود. این علامت نیز مثل علامت قبلی صرفا در آسیب های شدید کبدی دیده میشود.

شناخت علائم کبد چرب اهمیت زیادی دارد. اگر هر یک از این نشانه‌ها را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، حتماً برای بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام کبد چرب می‌تواند جلوی پیشرفت بیماری و آسیب‌های جدی‌تر را بگیرد.

شناخت علائم کبد چرب اهمیت زیادی دارد. اگر هر یک از این نشانه‌ها را در خود یا اطرافیان‌تان مشاهده کردید، حتماً برای بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند جلوی پیشرفت بیماری و آسیب‌های جدی‌تر را بگیرد.

درمان کبد چرب در مراحل اولیه بسیار آسان است و تنها با تغییراتی در رژیم غذایی، فعالیت بدنی و کاهش ۵ تا ۱۰% از وزن بدن میتوانید آن را درمان کنید. اما در صورت عدم درمان در مراحل اولیه و پیشرفت بیماری، میتواند مشکلات بسیار جدی برای سلامت شما ایجاد کند.