عوامل موثر در ابتلا به کبد چرب

محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

کبد چرب یکی از شایع ترین بیماری‌های مزمن کبد است که در سال‌های اخیر به‌دلیل عوامل مختلف از جمله افزایش چاقی، دیابت و سبک زندگی ناسالم شیوع آن به شدت افزایش یافته است. طبق بررسی‌ها، از هر ۳ نفر ۱ نفر به کبد چرب مبتلا است و این آمار روز به روز در حال افزایش است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند و عوامل تاثیرگذار روی ابتلا به کبد چرب کدامند؟

۱. افراد دارای قند خون بالا

در افرادی که قند خون بالا دارند، بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شود و نمی‌تواند قند خون را به درستی تنظیم کند. این مقاومت انسولینی باعث می‌شود چربی بیشتری در کبد ذخیره شود و خطر ابتلا به کبد چرب افزایش میابد. اگر قند خون ناشتا یا HbA۱c شما در محدوده مرزی یا بالا از حد نرمال باشد، بهتر است نسبت به بررسی وضعیت کبد خود اقدام کنید.

۲. افراد دارای اضافه وزن یا چاقی

چربی اضافه در بدن، بخصوص در ناحیه شکمی، نشان دهنده چربی احشایی است. این نوع چاقی مستقیماً با افزایش چربی در اندام های درونی و بخصوص کبد ارتباط دارد. چاقی یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز کبد چرب است. حتی ممکن است شما فردی با وزن نرمال باشید، اما چاقی شکمی داشته باشید که خود خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد.

۳. افراد میانسال و سالمند

با افزایش سن، سوخت و ساز بدن کاهش می‌یابد، حساسیت به انسولین کمتر می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های متابولیک از جمله کبد چرب افزایش می‌یابد. البته متاسفانه امروزه کودکان و نوجوانان نیز به دلیل تغذیه ناسالم و بی تحرکی، به کبد چرب مبتلا می‌شوند و آمار ابتلا به کبد چرب در سنین پایین هم در حال افزایش است.

۴. افراد با چربی خون بالا

تری گلیسیرید یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به کبد چرب است که به راحتی می‌تواند در کبد رسوب کند. همچنین کلسترول بالا هم با مقاومت به انسولین و بیماری کبد چرب مرتبط است. اگر آزمایش خون شما نشان دهنده تری گلیسیرید یا کلسترول بالا است، حتما به علائم کبد چرب و بررسی وضعیت آن اقدام کنید.

۵. فشار خون بالا

فشار خون بالا اغلب با سایر مشکلات متابولیک مانند دیابت و چاقی همراه است. این ترکیب به نام سندروم متابولیک شناخته می‌شود که یک عامل کلیدی در بروز کبد چرب است. اگر شما به پرفشاری خون مبتلا هستید بهتر است که بیشتر مراقب سلامت خود باشید، زیرا نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارید.

۶. مصرف برخی داروها

مصرف برخی از داروها مثل کورتیکواستروئیدها، داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد ویروس بخصوص ضد HIV، آمیودارون و... خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد. بنابر این اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید و به سایر جنبه های زندگی مثل رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی کافی برای پیشگیری از کبد چرب توجه بیشتری کنید.

۷. ابتلا به سندروم متابولیک

سندرم متابولیک شامل چاقی شکمی، قند خون بالا، پرفشاری خون و چربی خون زیاد است. داشتن حداقل ۳ عدد از این فاکتورها نشان دهنده سندروم متابولیک است که خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش میدهد.

۸. کاهش وزن سریع

وقتی بدن به‌طور ناگهانی با کمبود شدید انرژی مواجه می‌شود، مانند آنچه در رژیم های لاغری غیر استاندارد و سریع رخ میدهد، چربی‌های زیادی از بافت چربی آزاد شده و وارد کبد می‌شوند و باعث چرب شدن کبد میگردند. این اتفاق پس از جراحی لاغری هم دیده می‌شود.

۹. برخی عفونت‌ها مانند هپاتیت C

برخی از انواع عفونت ها یا بیماری های کبد مثل هپاتیت C می‌تواند باعث التهاب مزمن در کبد شوند. این التهاب یکی از عوامل خطر ابتلا به کبد چرب است که میتواند منجر به تجمع چربی در کبد گردد.

۱۰. تماس با سموم و مواد شیمیایی

تماس مداوم با برخی مواد شیمیایی یا سموم هم ممکن است باعث آسیب به سلول‌های کبدی و افزایش چربی در کبد و نهایتا کبد چرب شود. حشره کش ها، حلال های شیمیایی، فلزات سنگین، سموم کشاورزی و... از این دسته ترکیبات هستند.

۱۱. مصرف کنندگان الکل

کبد چرب الکلی یا AFLD در افرادی رخ میدهد که از نوشیدنی های الکلی به مقدار زیاد استفاده می‌کنند. در این بین بدن زنان توانایی کمتری در متابولیسم الکل دارد و حتی با مصرف کمتر الکل نسبت به مردان، آسیب بیشتری به کبد وارد می‌شود. پس اگر از نوشیدنی های الکلی استفاده میکنید مراقب سلامت کبد خود باشید.

کبد چرب می‌تواند سال‌ها بدون علامت در بدن باقی بماند و زمانی خود را نشان دهد که به مرحله خطرناکی رسیده باشد. شناخت علائم کبد چرب و عوامل خطر آن گام اول در پیشگیری و درمان به موقع این بیماری است. اگر در گروه های پرخطر قرار دارید، حتماً به سلامت کبد خود توجه بیشتری داشته باشید و به صورت دوره ای وضعیت کبد خود را بررسی نمایید.