غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک

محمدحسن میعادفر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۲۰ اسفند ۱۴۰۲

رژیم کتوژنیک یک رژیم بسیار کم کربوهیدرات است که محدودیت های شدید غذایی برای شما ایجاد میکند. هدف از رژیم کتوژنیک ایجاد حالت کتوز در بدن است که در این شرایط بدن شما به جای استفاده از کربوهیدرات به عنوان منبع انرژی از چربی ها استفاده میکنند. از آنجایی که در این رژیم بدن شما چربی ها را به عنوان سوخت استفاده میکند میتواند در مدت کوتاهی وزن شما را به مقدار زیادی کاهش دهد و از طرفی مزایای دیگری مثل کنترل قند خون و... هم برای شما به همراه داشته باشد.
اگر شما هم به دنبال رژیم کتوژنیک هستید باید بدانید که مصرف برخی از مواد غذایی را باید قطع یا به شدت محدود کنید. اگر در رژیم کتوژنیک از این مواد غذایی استفاده کنید مقدار زیادی کربوهیدرات وارد بدن شما میشود و در ادامه بخاطر ساختار ساده کربوهیدرات ها و آسان بودن استفاده به عنوان منبع انرژی، بدن از حالت کتوز خارج شده و در نتیجه تلاش شما بی اثر خواهد شد.
از آنجایی که میزان کربوهیدرات مجاز در رژیم کتو حدود ۲۰ تا ۵۰ گرم است، شما باید از مواد غذایی که کربوهیدرات زیادی دارند دوری کنید. در ادامه لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک برای شما آورده شده است:

۱. نان، برنج، ماکارونی و کربوهیدرات های تصفیه شده

مواد غذایی نظیر نان، برنج، ماکارونی، پاستا و خوراکی هایی مثل بیسکوییت که از غلات تهیه شده اند حاوی کربوهیدرات بسیار زیادی بوده و به راحتی میتوانند شما را از حالت کتوز خارج کنند. به طور کلی باید از غذاهایی که از آرد گندم، آرد جو، آرد برنج و آرد سایر غلات تهیه شده اند استفاده نکنید. در عوض میتوانید از نان هایی که با استفاده از آرد بادام تهیه شده اند در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

۲. عسل و شیره میوه ها

عسل و شیره میوه ها مثل شیره توت، شیره خرما و شیره توت یا شربت افرا سرشار از کربوهیدرات هستند و مقدار کمی از آنها میتواند باعث شود از کربوهیدرات مجاز روزانه فراتر بروید. ۱ قاشق غذاخوری از این مواد غذایی حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات قابل جذب دارند که آنها را برای استفاده در رژیم کتوژنیک نامناسب میکند.

۳. آبمیوه

آبمیوه های طبیعی از منابع بسیار خوب ویتامین ها و مواد معدنی هستند که در حالت عادی به افراد سالم توصیه میکنیم که از آنها استفاده کنند. با این وجود آبمیوه دارای کربوهیدرات زیادی است و هر نصف لیوان از آن حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات به بدن شما میرسانید. از این رو مصرف آبمیوه در رژیم کتوژنیک باید محدود شده و مصرف نگردد. آب هویج هم بخاطر قند بالای آن جزو آبمیوه ها محسوب شده و جزو غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک است.

• از آنجایی که طی فرایند آبگیری میوه ها فیبر آن کاملا جدا میشود، حتی در رژیم غذایی استاندارد هم نباید در مصرف آن زیاده روی کرد و مصرف میوه های تازه ارجحیت دارد.

۴. نوشابه ها و نوشیدنی های قند دار

نوشیدنی های قند دار حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات و بدون هیچ ماده مغذی هستند. از این رو نه‌تنها در رژیم کتو، بلکه در سایر رژیم های غذایی هم توصیه نمیکنیم که این نوشیدنی ها را استفاده کنید. اما در رژیم کتوژنیک به هیچ وجه این نوشیدنی ها نباید مصرف شوند زیرا بدون اینکه هیچ فایده ای برای بدن شما داشته باشند حد مجاز کربوهیدرات روزانه شما را زیر پا میگذارند.
در صورتی که تمایل به مصرف نوشیدنی شیرین داشته باشید میتوانید از نوشیدنی های بدون قند یا رژیمی استفاده کنید. البته تاثیر مصرف بلند مدت این نوشیدنی ها هنوز مورد مناقشه است اما در مصرف آنها در کوتاه مدت مشکلی ایجاد نمیکند. جایگزین سالم تر نوشیدنی های قندی، مصرف آب طعم دار شده با نعنا، لیمو و خیار است.

۵. سس کچاپ، سس باربیکیو و سایر سس ها

سس های کچاپ، باربکیو، چیلی و... معمولا حاوی شکر هستند و مصرف آنها باعث دریافت کربوهیدرات در رژیم کتوژنیک میشوند. هر عدد سس کوچک معمولا حاوی ۳ تا ۴ گرم کربوهیدرات است که با توجه به میزان مجاز روزانه کربوهیدرات عدد بالایی میشود. در واقع چه ۱ لیوان کاهوی خرد شده مصرف کنید چه ۱ عدد سس کوچک دریافت کربوهیدرات شما یکسان خواهد بود.
البته برخی از سس ها بدون شکر تهیه میشوند و میتوانید از آنها در رژیم کتوژنیک استفاده کنید، اما باید حتما قبل از مصرف ترکیبات آن را بخوانید و از عدم وجود شکر در تولید آن مطمئن شوید. جایگزین سس میتوانید از سرکه بالزامیک، روغن زیتون، سرکه سیب و... استفاده کنید.

۶. لبنیات و خامه کم چرب

لبنیات و خامه کم چرب از جمله مواد غذایی پرطرفدار برای استفاده در رژیم کاهش وزن هستند. در عین حال لبنیات که از غذاهای پرکربوهیدراتی هستند که در رژیم کتوژنیک نباید مصرف شوند. خامه کم چرب هم نسبت به خامه معمولی کربوهیدرات بیشتری داشته و در نتیجه میتواند شما را از کتوز خارج کند.

۷. میوه های خشک شده و اغلب میوه های تازه

میوه های خشک مثل کشمش، توت خشک، انجیر خشک و... حاوی مقدار زیادی قند یا کربوهیدرات هستند. گرچه این خوراکی های خوشمزه حاوی ویتامین ها و مواد معدنی زیادی هستند و در عین حال فیبر بالایی هم دارند اما برای استفاده در رژیم کتوژنیک اصلا مناسب نیستند. هر ۴/۱ لیوان میوه خشک شده چیزی حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم قند دارد که به آسانی میتواند کل کربوهیدرات مجاز روزانه شما را پوشش دهد.
میوه های تازه هم گرچه به اندازه میوه خشک شده قند ندارند اما بازهم میزان کربوهیدرات اغلب آنها زیاد است و نباید در رژیم کتو مورد استفاده قرار گیرند. به طور مثال ۱ عدد سیب متوسط چیزی در حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات دارد. البته در این بین استثنا هایی هم وجود دارد که میتوانید به مقدار متعادل در رژیم کتو استفاده کنید. توتفرنگی، نارگیل، بلوبری، تمشک، شاه توت، زیتون و آووکادو از جمله این میوه ها هستند.

۸. سیب زمینی و سبزیجات نشاسته ای

سبزیجات نشاسته ای مثل سیب زمینی، ذرت، سیب زمینی شیرین، نخود سبز و... از جمله ترکیباتی هستند که در رژیم غذایی استاندارد جایگاه ویژه ای دارند و سرشار از پتاسیم، فیبر، ویتامین ها و مواد معدنی مختلف اند. با این وجود بخاطر محتوای کربوهیدرات بالایی که دارند باید در رژیم کتوژنیک بسیار محدود شده یا استفاده نشوند.
برخی از سبزیجات نشاسته ای مثل هویج یا چغندر حاوی کربوهیدرات کمتری نسبت به گروه قبل هستند و میتوانید به مقدار کم در کنار غذاهای خود استفاده کنید. به عنوان جایگزین میتوانید از سبزیجاتی مثل کلم، گل کلم، قارچ، گوجه فرنگی، خیار، اسفناج، کرفس و... استفاده نمایید که کربوهیدرات کمتری دارند.

۹. حبوبات

حبوبات از جمله لوبیا، عدس، نخود، باقلا و... از منابع بسیار خوب پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و فیبر هستند. با این وجود استفاده از آنها در رژیم کتوژنیک میتواند چالش برانگیز باشد. حبوبات حاوی کربوهیدرات زیادی بوده و هر نصف لیوان پخته شده از آنها حاوی ۱۵ گرم کربوهیدرات است. در این بین لوبیای سویا کربوهیدرات بسیار کمتری داشته و در هر نصف لیوان از آن چیزی در حدود ۵ گرم کربوهیدرات وجود دارد. اگر تمایل به استفاده از حبوبات در رژیم کتوژنیک خود دارید حتما مقدار کربوهیدرات آنها را در نظر بگیرید تا از کتوز خارج نشوید.

۱۰. کینوا و ارزن

کینوا و دانه ارزن این روزها به غذاهای محبوبی تبدیل شده اند که در رژیم های غذایی مختلف از آنها استفاده میشود. اما باید بدانید که استفاده از آنها در رژیم کتوژنیک مجاز نیست و نباید مصرف شوند. به طور مثال هر نصف لیوان کینوای پخته شده چیزی در حدود ۲۰ گرم کربوهیدرات دارد مقدار زیادی بوده و میتواند باعث اضافه دریافت کربوهیدرات در شما شود.

۱۱. غذاهای رژیمی کم چرب

طعم غذای مصرفی شما وابستگی زیادی به میزان چربی آن دارد. غذاهایی که چرب تر هستند خوشمزه ترند. بنابر این زمانی که در غذاهای رژیم چربی را حذف میکنند بالاجبار برای اینکه طعم غذا بهتر شود به آن شکر اضافه میکنند. اغلب غذاهای رژیمی که کم چرب هستند کربوهیدرات بالایی دارند. در هنگام خرید هرنوع غذای رژیمی حتما برچسب اطلاعات محصول و ترکیبات آن را بررسی کنید که حاوی کربوهیدرات زیادی نباشد. از طرف دیگر شما در رژیم کتوژنیک باید دریافت چربی بیشتری برای تولید انرژی داشته باشید، پس نباید به دنبال غذاهای رژیمی کم چرب بروید.

۱۲. شکلات و آبنبات

احتمالا نیاز به گفتن نیست که در تهیه شکلات و آبنبات شکر زیادی استفاده شده است و همانطور که میدانید استفاده از قند و شکر در رژیم کتو ممنوع است. پس اگر میخواهید از حالت کتوز خارج نشوید نباید به دنبال این خوراکی ها بروید. در این بین استثناهایی هم وجود دارد و میتوانید به مقدار کمی شکلات تلخی که بالای ۹۰% خلوص داشته باشد استفاده کنید.
البته برخی آبنبات ها و شکلات های بدون قند وجود دارد که استفاده از آنها در رژیم کتوژنیک مجاز است اما نباید در مصرف آنها زیاده روی کنید و همواره اعتدال را در استفاده از آنها رعایت کنید.

غذاهای مجاز در رژیم کتوژنیک را میتوانید در مقاله رژیم کتوژنیک | سیر تا پیاز رژیم کتو بخوانید.