تداخلات غذا و داروها

محمدحسن میعادفر، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی | به روز رسانی: ۰۶ تیر ۱۴۰۳

مصرف داروهای مختلف روز به روز در حال افزایش است و متاسفانه با رواج تکنولوژی و استفاده از اینترنت، بسیاری از افراد با جستجو در اینترنت بدون توجه به عوارض آنها برای خود دارو تجویز میکنند. علاوه بر این بسیاری از دارو ها هم هستند که توسط پزشک تجویز میشوند و دارای عوارض مختلفی روی سیستم گوارش و جذب مواد مغذی هستند. در ادامه تاثیر داروهای رایج بر روی بدن و سیستم گوارش را از لحاظ تغذیه ای بررسی میکنیم و تداخلات داروها و غذاهای مختلف را برای شما بیان میکنیم. اگر شما هم به صورت روتین از داروهای زیر استفاده میکنید مراقب دریافت تغذیه خود و تاثیر داروهای روی بدن خود باشید:

ملین ها

داروهای ملین یا داروهایی که زمان عبور مواد غذایی را از روده کم میکنند مثل روغن های معدنی، روغن کرچک، بیزاکودیل، لاکتولوز، فنیل فتالئین، پسیلیوم، سوربیتول و... باعث کاهش جذب مواد مغذی میشوند. از این رو اگر این داروها را به صورت بلند مدت مصرف میکنید باید به صورت دوره ای وضعیت تغذیه ای شما چک شود و در صورت لزوم رژیم غذایی با کالری و مواد مغذی بیشتری مصرف کنید.

تتراسایکلین

تتراسایکلین یک آنتی بیوتیک است که برای درمان برخی از بیماری های عفونی مورد استفاده قرار میگیرد. مصرف تتراسایکلین باعث اختلال در جذب روی، آهن، منیزیوم و به ویژه کلسیم میشود. به همین دلیل نباید با لبنیات یا گوشت ها مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر مصرف تتراسایکلین باعث از بین رفتن باکتری های مفید روده شده و میتواند روی سطح ویتامین K در خون اثر منفی بگذارد.

منیزیوم هیدروکسید و آلومینیوم هیدروکسید

این دو داروی ضد اسید که معمولا برای مشکلات گوارشی از جمله معده درد استفاده میشوند در دستگاه گوارش شما با فسفر موجود در مواد غذایی ترکیب شده و باعث تخلیه ذخایر فسفر بدن میگردند. از این رو در صورتی که به صورت طولانی مدت از این دو دارو استفاده میکنید باید یک رژیم غذایی با فسفر بالا را دنبال کنید. علاوه بر این استفاده از داروهای ضد اسید سبب کاهش جذب کلسیم، مس، آهن غیر هم و اسید فولیک میشود و شما باید منابع غذایی این ریز مغذی ها را هم بیشتر استفاده کنید.

رانیتیدین، فاموتیدین، سایمتدین

رانیتیدین، فاموتیدین و سایمتدین دسته دیگری از داروها هستند که برای مشکلات گوارشی از جمله درد معده استفاده میشوند و باعث کاهش ترشح اسید معده میگردند. استفاده از این داروها باعث میشود که جذب ویتامین ب ۱۲ در دستگاه گوارش کاهش پیدا کرده و از طرف دیگر همانند سایر داروهای آنتی اسید در جذب کلسیم، مس، آهن غیر هم و اسید فولیک هم اختلال ایجاد کنند. پس در صورت مصرف بلند مدت این داروها، باید علاوه بر ریزمغذی های کلسیم، مس، آهن و اسید فولیک، ویتامین ب ۱۲ موجود در رژیم را هم مورد توجه قرار دهید تا موجب کمبود آن در بدن نشود.

پرازول ها

پرازول ها که معروفترین آنها امپرازول است و بدون نسخه در داروخانه ها به راحتی قابل تهیه است. معمولا هرکس دچار درد معده میشود اولین دارویی که به سراغش میرود همین داروست. مصرف این دارو با کاهش جذب کلسیم، مس، آهن غیر هم، اسید فولیک و ویتامین ب ۱۲ همراه است و در مصرف بلند مدت پرازول ها حتما باید به این ریز مغذی ها توجه کنید.

سولفاسالازین

سولفاسالازین یک داروی رایج برای درمان کولیت روده است. این دارو برای جذب شدن در روده با اسید فولیک رقابت میکند و در نتیجه مصرف بلند مدت آن باعث کاهش جذب اسید فولیک در کاهش سطح آن در خون میشود. اسید فولیک یک ویتامین بسیار مهم برای بدن است که در بانوانی که قصد بارداری دارند حیاتی است. در صورت مصرف این دارو از منابع اسید فولیک بیشتری در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید.

داروهای ضد صرع

داروهای ضد صرع مثل فنی توئین، فنوباربیتال و پریمیدون باعث سوء جذب اسید فولیک میشوند و افراد مصرف کننده این داروها سطح اسید فولیک پایین تری دارند. به همین دلیل باید از منابع غذایی اسید فولیک به صورت روزانه استفاده شود یا به صورت دوره ای از مکمل آن در کنار رژیم غذایی استفاده نمایید. علاوه بر این سبب کاهش سطح ویتامین های B۶ و B۱۲ شده و به دنبال آن سطح هموسیستئین در خون افزایش پیدا میکندو افزایش هموسیستئین در خون با افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی همراه است. در افراد مصرف کننده این دارو ها مکمل های ویتامین B۶ و B۱۲ باید مورد استفاده قرار گیرد.

اورلیستات یا زنیکال

این دارو برای کاهش هضم و جذب چربی ها استفاده میشود. در بیمارانی که از اورلیستات یا زنیکال استفاده میکنند چون هضم و جذب چربی کاهش پیدا میکند احتمال کاهش جذب ویتامین های محلول در چربی (A, D, E, K) وجود دارد و باید فرم محلول در آب آنها به صورت مکمل مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این مصرف اورلیستات در جذب کلسیم، منیزیوم، پتاسیم و آهن هم اختلال ایجاد میکند.

آکاربوز

آکاربوز دارویی است که برای کنترل قند خون مورد استفاده قرار میگیرد و از تجزیه نشاسته به قند در بدن شما جلوگیری میکند. مصرف آکاربوز میتواند جذب آهن را کاهش داده و در نهایت استفاده بلند مدت آن سبب آنمی فقر آهن گردد. اگر شما هم از مصرف کنندگان این دارو هستید از منابع آهن در رژیم غذایی خود بیشتر استفاده کنید و به صورت دوره ای وضعیت سلول های قرمز خون را چک کنید.

گلوکو کورتیکوئیدها

گلوکو کورتیکوئیدها که اصطلاحا به نام کورتون هم شناخته میشوند داروهایی هستند که برای کاهش التهاب در بدن مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها علاوه بر افزایش قند خون، کاهش سطح ویتامین دی و کاهش جذب کلسیم و افزایش چربی، سبب از دست رفتن توده عضلانی بدن هم میشود. این داروها دفع پتاسیم و روی را هم از طریق ادرار افزایش میدهند. به همین دلیل در مصرف این داروها باید به شدت مراقب رژیم غذایی خود باشید تا عوارض مصرف آنها به حداقل برسد.

تئوفیلین، آمینوفیلین، اکستریفیلین

این داروها عموما برای بیماری های مزمن و انسدادی ریه و آسم مورد استفاده قرار میگیرند و در متابولیسم ویتامین B۶ اختلال ایجاد میکنند. از این رو افراد مصرف کننده این داروها باید منابع ویتامین B۶ بیشتری مصرف کنند و مکمل این ویتامین را برای جلوگیری از عوارض عصبی ناشی از کمبود آن استفاده کنند.

آسپرین

آسپرین یکی از داروهایی است که مصرف بسیار زیادی در کشور ما دارد. مصرف آسپرین باعث افزایش دفع ادراری ویتامین ث میشود. به همین جهت اگر شما مصرف کننده دائمی این دارو هستید بهتر است از منابع ویتامین ث مثل میوه و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید.

دیگوکسین

دیگوکسین یکی از داروهایی است که برای نارسایی قلبی استفاده میشود و رواج زیادی هم دارد. دیگوکسین را بهتر است با معده خالی مصرف کنید، اما اگر عوارض گوارشی داشت میتوانید همراه مقدار کمی غذا میل کنید. اما نباید آن را با آبمیوه یا غذاهای پرفیبر استفاده کنید زیرا در جذب دارو تداخل ایجاد میشود. مصرف آب گریپ فروت هم باعث اختلال در عملکرد دارو میشود و نباید مورد استفاده قرار گیرد.

وارفارین

وارفارین یکی از داروهایی است که تداخلات زیادی دارد. وارفارین را نباید با منابع غذایی غنی از ویتامین K استفاده کنید. سبزیجات برگ تیره، کاهو، کلم بروکلی و... از منابع این ویتامین هستند. علاوه بر این آووکادو میتواند اثرات وارفارین را کاهش دهد. در طرف مقابل دوز های بالای ویتامین E یا کرفس اثرات وارفارین را افزایش میدهد و احتمال خونریزی را زیاد میکند. همزمان با مصرف وارفارین از روغن ماهی، گریپ فروت و کرن بری به هیچ وجه استفاده نکنید.

در حال تکمیل...